Aktywność fizyczna chroni lub zmniejsza nasilenie różnego rodzaju chorób i zaburzeń, w tym zaburzeń psychicznych. Jaka aktywność fizyczna jest najlepsza, by poprawić funkcje poznawcze i chronić się przed otępieniem? Nowe badanie stara się odpowiedzieć na to pytanie.
Sport a zdrowie psychiczne
Wysiłek fizyczny stanowi bardzo skuteczną broń w walce z wszelkimi schorzeniami, także psychicznymi. Pisałem o tym, że sport zmniejsza nasilenie zaburzeń depresyjnych i emocjonalnych w dzieciństwie. Jest 1,5x bardziej skuteczny niż leki przeciwdepresyjne w walce z depresją u dorosłych, czy redukuje ryzyko choroby Parkinsona.
Jednak które typy aktywności fizyczne są najbardziej polecane, jeśli chodzi o poprawę funkcji poznawczych i ochronę przed otępieniem?
Bieganie a otępienie. Wpływ aktywności fizycznej na funkcje poznawcze
W badaniu, którego wyniki zostały niedawno opublikowane w czasopiśmie PLOS ONE, naukowcy przebadali zdrowych dorosłych w wieku od 18 do 87 lat. Były to osoby z różnym stopniem zaawansowania w biegach na orientację (brak, średni, zaawansowany i elitarny).
Osoby biorące udział w biegach na orientację zgłaszały lepszą nawigację przestrzenną i pamięć. To zaś sugeruje, że dodanie elementów orientacji do regularnych treningów może korzystnie wpływać na nasze funkcje poznawcze.
Biegi na orientacje — korzyści zdrowotne
Celem biegów na orientację jest jak najszybsze bieganie po nieznanym terenie, w poszukiwaniu serii punktów kontrolnych przy użyciu tylko mapy i kompasu. Najbardziej utalentowani sportowcy muszą sprawnie przełączać się między kilkoma zadaniami umysłowymi. Konieczne jest podejmowanie szybkich decyzji, poruszając się po terenie w błyskawicznym tempie.
Sport ten jest dość wyjątkowy, ponieważ wymaga aktywnej nawigacji przy jednoczesnym dokonywaniu szybkich przełączeń między poszczególnymi częściami mózgu. Te przetwarzają informacje przestrzenne na różne sposoby. Na przykład czytanie mapy zależy od perspektywy trzeciej osoby w stosunku do otoczenia. Biegacze na orientację muszą szybko tłumaczyć te informacje w kontekście własnej pozycji w terenie, w czasie rzeczywistym.
Bieganie na orientacje może wpływać nie tylko na naszą zdolność poruszania się, ale także ogólnie — na przetwarzanie przestrzenne i pamięć, ponieważ te funkcje poznawcze opierają się na nakładających się strukturach neuronowych.
Czytaj także: Mała aktywność fizyczna jako przyczyna depresji
Sport chroni przed otępieniem
158 zdrowych osób dorosłych w wieku od 18 do 87 lat z różnym doświadczeniem w biegach na orientację samemu oceniało przetwarzanie przestrzenne, pamięć przestrzenną i pamięć epizodyczną za pomocą odpowiednich kwestionariuszy psychologicznych.
Osoby biegłe w biegach na orientację zgłaszali większe wykorzystanie allocentrycznego i egocentrycznego przetwarzania przestrzennego oraz lepszą pamięć przestrzenną niż osoby z grupy kontrolnej.
Natomiast pamięć epizodyczna nie była związana z biegłością w biegach na orientację.
Warto zauważyć, że znaczący wpływ biegów na orientację na zdolności przestrzenne utrzymywał się nawet po uwzględnieniu wieku, płci i aktywności fizycznej, co sugeruje, że biegi na orientację mogą być skuteczną interwencją zapobiegającą związanemu z wiekiem spadkowi zdolności poznawczych w nawigacji przestrzennej i pamięci.
