Nadpobudliwość psychoruchowa z deficytem uwagi (ang. ADHD) to najbardziej rozpowszechnione zaburzenie psychiatryczne u dzieci, drugie co do częstości spośród wszystkich przewlekłych zaburzeń zdrowotnych w tej grupie wiekowej (na pierwszym miejscu pozostają alergie).
ADHD związane jest z mniejszą uważnością, impulsywnością i hiperaktywnością. Dzieci z ADHD mają problem z kontrolowaniem swoich zachowań oraz uwagi, co niestety przekłada się na ich osiągnięcia szkolne i funkcjonowanie społeczne.
Rozpoznanie ADHD stawia się na podstawie oceny klinicznej oraz – ewentualnie – testów psychologicznych, co przez wielu sceptyków jest krytykowane jako metoda wyjątkowo subiektywna. Dlatego też poszukuje się obiektywnych metod, które mogłyby wspomagać lub wręcz zastąpić subiektywną ocenę kliniczną
W niektórych ośrodkach stosuje się rezonans czynnościowy do oceny pracy mózgu u osób z ADHD, ponieważ wykazano, że ich mózg charakteryzuje się nietypową organizacją sieci neuronalnych i pogorszeniem połączeń funkcjonalnych.
Elastyczność poznawcza stanowi bardzo ważny element funkcji poznawczych człowieka i stanowi biomarker niektórych zaburzeń mózgu. Okazuje się, że dzieci z ADHD mają obniżoną elastyczność poznawczą w porównaniu do dzieci bez ADHD, co przekłada się na większą trudność ze zmianą zadania oraz wolniejszy czas reakcji). Elastyczność neuronalna, obliczana jako częstotliwość zmian regionów mózgu w czasie działania nie tylko jest związana z elastycznością poznawczą, ale może służyć do przewidywania problemów z uczeniem się i funkcjami wykonawczymi u osób zdrowych.
W niedawno przeprowadzonym badaniu, naukowcy starali się odpowiedzieć na pytanie, czy elastyczność neuronalna może stanowić biomarker różnicujący dzieci z i bez ADHD oraz czy może ona posłużyć jako wskaźnik nasilenia ADHD.
W tym celu wykonano badanie funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI) u 180 dzieci z ADHD i 180 bez ADHD.
Wyniki
W grupie ADHD stwierdzono znamiennie obniżoną elastyczność neuronalną, i to zarówno w całym mózgu, jak i na poziomie poszczególnych sieci neuronalnych. Efekt ten był szczególnie widoczny w przypadku sieci trybu domyślnego (default mode network), sieci odpowiedzialnych za ważność, sieci funkcjonalnych i sieci głównych.
Co więcej, dzieci z ADHD przyjmujące leczenie wykazywały znacznie podwyższoną elastyczność neuronalną, dzięki czemu aktywność ich mózgów była nie do odróżnienia od dzieci bez ADHD. Dodatkowo stwierdzono, że za pomocą badania regionalnej elastyczności neuronalnej można odróżnić z dokładnością 77% mózg dziecka z ADHD od dziecka bez ADHD, oraz przewidzieć stopień nasilenia ADHD.
Wydaje się, że powyższa czułość nie jest jeszcze wystarczająca do wprowadzenia badania fMRI do wytycznych diagnostycznych w ADHD, ale z pewnością jest to ciekawy kierunek badań, który w przyszłości może przynieść obiektywną metodę diagnostyczną.
Osoby zainteresowane tematyką najnowszych informacji naukowych ze świata ADHD zapraszamy na naszą grupę ADHD u dzieci, ADHD u kobiet oraz ADHD u dorosłych.
Zapraszam też do subskrybowania naszego kanału na YT, gdzie zajmujemy się tematyką ADHD.
Literatura
Cao M, Shu N, Cao Q, Wang Y, He Y. Imaging functional and structural brain connectomics in attention-deficit/hyperactivity disorder. Mol Neurobiol. 2014;50:1111–23.
Uddin LQ, Supekar K, Lynch CJ, Cheng KM, Odriozola P, Barth ME, et al. Brain State Differentiation and Behavioral Inflexibility in Autism. Cereb Cortex. 2015;25:4740–7.
Bassett DS, Wymbs NF, Porter MA, Mucha PJ, Carlson JM, Grafton ST. Dynamic reconfiguration of human brain networks during learning. Proc Natl Acad Sci USA 2011;108:7641–6.
