ADHD jest zbyt często diagnozowane? Czy to wpływ mediów społecznościowych, pandemii i „cyfrowego świata”, jak sugeruje „Nauka. To lubię”? Rzeczywiście liczba diagnoz ADHD stale wzrasta. Jednak Polska pod względem rozpoznawania tego zaburzenia pozostaje na ostatnim miejscu w Europie. Jaka jest częstość występowania ADHD na świecie?
Częstość występowania ADHD na świecie
Przegląd systematyczny obejmujący trzy dekady badań wykazał, że średnia częstość występowania ADHD wśród dzieci i młodzieży na świecie wynosi około 5% i pozostaje na tym poziomie na przestrzeni lat. Podobne wyniki uzyskano w Szwecji, gdzie badanie przeprowadzone w latach 2004–2014 nie wykazało istotnego wzrostu częstości występowania ADHD wśród dzieci.
sen
Dowiedz się więcej: Kary cielesne w ADHD. Szokująca wypowiedź senatora USA Tommy’ego Tuberville
Przegląd systematyczny i metaanaliza
W 2014 roku Guilherme V. Polanczyk i współpracownicy przeprowadzili kompleksowy przegląd systematyczny oraz metaanalizę badań. Dotyczyły one rozpowszechnienia ADHD na świecie o obejmowały trzy dekady badań od 1985 do 2012 roku. Celem było ustalenie, czy rzeczywista częstość występowania ADHD u dzieci i młodzieży uległa zmianie na przestrzeni lat. Zidentyfikowano też czynniki, które wpływają na zmienność szacunków rozpowszechnienia ADHD.
W ramach analizy autorzy zidentyfikowali 154 oryginalne badania, z których 135 zostało uwzględnionych w analizie wieloczynnikowej. Badania te pochodziły z różnych regionów świata i stosowały różnorodne metodologie. To pozwoliło na szeroką ocenę czynników wpływających na szacowane wskaźniki rozpowszechnienia ADHD.
Występowanie ADHD — wnioski
Metaanaliza wykazała, że średnia częstość występowania ADHD wśród dzieci i młodzieży na świecie wynosi około 5%. Co istotne, analiza nie wykazała związku między rokiem przeprowadzenia badania a zmiennością szacunków rozpowszechnienia ADHD. To sugeruje, że rzeczywista częstość występowania ADHD pozostawała stabilna na przestrzeni badanych dekad. Zmienność wyników między poszczególnymi badaniami była głównie związana z różnicami w metodologii, takimi jak zastosowane kryteria diagnostyczne, kryteria dotyczące stopnia nasilenia objawów oraz źródła informacji (np. raporty rodziców, nauczycieli).
W ostatnich dekadach obserwuje się jednak znaczący wzrost liczby diagnozowanych przypadków zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD). Wnioski z badania Polańczyka i współpracowników podkreślają, że rzeczywista częstość występowania tego zaburzenia pozostaje niezmienna. Wzrost liczby diagnoz może być przypisany różnym czynnikom. Wśród nich są: zwiększona świadomość społeczna, lepsza dostępność do usług medycznych czy zmiany w kryteriach diagnostycznych. Wzrost liczby diagnoz ADHD nie równa się zatem rzeczywistemu wzrostowi częstości występowania ADHD w populacji dzieci i młodzieży.
Czytaj także: Pseudonauka. To lubię. „Moda” na ADHD i „uzależniające leki”
Czynniki wpływające na wzrost liczby diagnoz ADHD
Wzrost liczby diagnoz ADHD może być wynikiem kilku czynników:
1. Zwiększona świadomość społeczna: Większa wiedza na temat ADHD w społeczeństwie prowadzi do częstszego zgłaszania się po pomoc i diagnozowania tego zaburzenia.
2. Lepsza dostępność usług medycznych: Poprawa dostępu do specjalistów i usług diagnostycznych umożliwia wcześniejsze i dokładniejsze rozpoznawanie ADHD.
3. Zmiany w kryteriach diagnostycznych: Ewolucja kryteriów diagnostycznych oraz ich szersze zastosowanie mogą prowadzić do identyfikacji większej liczby przypadków.
Poprawa diagnostyki i leczenia ADHD
Postępy w diagnostyce ADHD pozwalają na wcześniejsze wykrywanie i interwencję, co jest kluczowe dla skutecznego leczenia. Nowoczesne podejścia diagnostyczne uwzględniają różnorodność i specyficzność objawów ADHD oraz indywidualne potrzeby pacjentów. To zwiększa trafność diagnoz.
W zakresie leczenia, oprócz farmakoterapii, coraz większy nacisk kładzie się na terapie behawioralne (CBT, DBT), psychoedukację pacjentów i ich rodzin (!). Wzrasta też wsparcie w zakresie funkcjonowania społecznego i akademickiego. Takie podejście przyczynia się do poprawy jakości życia osób z ADHD.
POBIERZ zalecenia do pracy z dziećmi dla nauczycieli!
Zbyt duża liczba diagnoz ADHD?
Choć liczba diagnoz ADHD wzrasta, dostępne dane sugerują, że rzeczywista częstość występowania tego zaburzenia pozostaje stabilna. Wzrost liczby rozpoznań jest wynikiem lepszej diagnostyki, większej świadomości społecznej oraz zmian w kryteriach diagnostycznych. Dzięki tym postępom, osoby z ADHD mają większe szanse na skuteczne leczenie i poprawę jakości życia.
Literatura
Polanczyk GV, Willcutt EG, Salum GA, Kieling C, Rohde LA. ADHD prevalence estimates across three decades: an updated systematic review and meta-regression analysis. Int J Epidemiol. 2014 Apr;43(2):434-42. doi: 10.1093/ije/dyt261. Epub 2014 Jan 24. PMID: 24464188; PMCID: PMC4817588.
Rydell M, Lundström S, Gillberg C, Lichtenstein P, Larsson H. Has the attention deficit hyperactivity disorder phenotype become more common in children between 2004 and 2014? Trends over 10 years from a Swedish general population sample. J Child Psychol Psychiatry. 2018 Aug;59(8):863-871. doi: 10.1111/jcpp.12882. Epub 2018 Feb 27. PMID: 29484650.
Song M, Dieckmann NF, Nigg JT. Addressing Discrepancies Between ADHD Prevalence and Case Identification Estimates Among U.S. Children Utilizing NSCH 2007-2012. J Atten Disord. 2019 Dec;23(14):1691-1702. doi: 10.1177/1087054718799930. Epub 2018 Sep 28. PMID: 30264639; PMCID: PMC6625923.
Xu G, Strathearn L, Liu B, Yang B, Bao W. Twenty-Year Trends in Diagnosed Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder Among US Children and Adolescents, 1997-2016. JAMA Netw Open. 2018 Aug 3;1(4):e181471. doi: 10.1001/jamanetworkopen.2018.1471. PMID: 30646132; PMCID: PMC6324288.
