Benzodiazepiny to leki działające uspokajająco, przeciwlękowo, nasennie, przeciwdrgawkowo i rozluźniająco. Najpopularniejsze z nich to np. diazepam, midazolam, alprazolam. Wśród możliwych działań niepożądanych należy wskazać m.in. nadmierną sennośc oraz zaburzenia zdolności poznawczych. Niekiedy mówi się też o zwiększonym ryzyku otępienia.
Jednak jak do tego dochodzi?
Na łamach czasopisma Nature Neuroscience ukazało się badanie w przejrzysty sposób opisujące neurobiologiczne powiązania odpowiadające za zaistniały proces. Przez określony czas myszom laboratoryjnym podawano diazepam w dawce sedatywnej (5mg/kg) oraz przeciwlękowej (1mg/kg). Analizując interakcje zachodzące w mózgach myszy laboratoryjnych, naukowcom udało się dojść do kilku wniosków. Poza oczywistymi receptorami, diazepam wiąże się również niezależnie z mitochondrialnym TSPO, białkiem, poprzez które mikroglej otrzymuje informacje i, w wielkim uproszczeniu, „zjada” kolce dendrytyczne – struktury komórki nerwowej odpowiedzialne za otrzymywanie informacji od poprzedniego neuronu. W efekcie prowadzi to do zmniejszonej gęstości kolców dendrytycznych, co może przyczyniać się do obniżonych funkcji poznawczych. Co ciekawe, przy dawce 5 mg/kg m.c., redukcja gęstości dotyczyła nowo powstających kolców dendrytycznych. Dodatkowo, okazało się również, że niższe dawki w mniejszy sposób wpływają na nagle reagowanie na bodźce.
Powyższe wiadomości z pewnością przybliżają nas do dalszego odkrywania zależności i wpływu na układ nerwowy leków tak powszechnie stosowanych jak benzodiazepiny. Mimo tego, że wiele jeszcze pozostaje do wykazania, dzięki nieustannie pojawiającym się wieściom ze świata neurologii, jesteśmy w stanie dokonywać co raz to bardziej świadomej analizy zysków i strat podczas dobierania optymalnej dla pacjenta farmakoterapii.
Na podstawie:
- Shi, Yuan, et al. “Long-term diazepam treatment enhances microglial spine engulfment and impairs cognitive performance via the mitochondrial 18 kDa translocator protein (TSPO).” Nature Neuroscience (2022): 1-13.
- https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/choroby/123877,dzialania-niepozadane-pochodnych-benzodiazepiny
