Zespół nadpobudliwości psychoruchowej, czyli ADHD, dotyczy ok 10% młodszych dzieci. Około 30% z nich “wyrośnie” z objawów, ale większość będzie borykać się z objawami przez całe życie. Wiele badań wskazuje na konieczność jak najwcześniejszego rozpoznawania zaburzenia, ponieważ dzięki temu udaje ograniczyć się następstwa jego nieleczenia.
W Stanach Zjednoczonych, rośnie liczba dzieci, które otrzymują diagnozę ADHD, co rodzi obawę niektórych specjalistów, że być może dochodzi do nadrozpoznawania tego zaburzenia.
Amerykańskie Centrum ds. Kontroli i Zapobiegania Chorób (CDC) podaje, że w 2016 roku u około 6 milionów dzieci w wieku 2-17 lat stwierdzono ADHD. Wśród nich było około 400 tyś. dzieci w wieku 2-5 lat.
Dopiero w roku 2011 Amerykańska Akademia Pediatrii (AAP) opracowała wytyczne dotyczące rozpoznawania ADHD u dzieci od 4 r.ż. U niektórych dzieci zaburzenie rozpoznaje się nawet wcześniej, ale brak jest wytycznych klinicznych dla tak małych dzieci.
Objawy mogące świadczyć o ADHD u małych dzieci
Prawidłowe rozpoznanie objawów ADHD u dziecka w wieku 2-6 lat może być trudne, ponieważ krótkie utrzymywanie koncentracji, impulsywność, wpadanie w złość i duża aktywność to cechy rozwojowe, pojawiające się na pewnych etapach dorastania dziecka.
Jednak aktywne, pełne energii dzieci (bez ADHD) mogą zazwyczaj skupiać się na książkach i przeglądać je przez dłuższy czas w zainteresowaniu. Są także w stanie odkładać zabawki lub ułożyć do końca układankę.
Natomiast dzieci z ADHD często nie są w stanie tego zrobić. Aby móc rozpoznać ADHD, należy potwierdzić, że dziecko prezentuje takie zachowania przez przynajmniej 6 miesięcy w więcej niż 1 środowisku, np. w domu i w przedszkolu.
Małe dzieci z ADHD zazwyczaj:
- są w ciągłym ruchu
- biegają, wspinają się i skaczą na wszystko
- zachowują się, jakby były “napędzane silnikiem”
- cały czas mówią
- nie są w stanie skoncentrować się ani słuchać przez dłuższy czas
- mają problem z wysiedzeniem przy jedzeniu, położeniem się spać, odpoczynkiem
UWAGA: niektóre dzieci z ADHD potrafią jednak się skupiać, kiedy wykonywana czynność bardzo je interesuje.
Rozpoznawanie ADHD
Najnowsze wytyczne Amerykańskiej Akademii Pediatrii znaleźć można tutaj.
Jak wspomniano wcześniej, wytyczne opisujące rozpoznawanie ADHD dotyczą dzieci od 4 r.ż., natomiast niektórzy lekarze rozpoznają ADHD u młodszych dzieci. Czynnikami, które każą rozważyć istnienie ADHD są:
- problemy behawioralne
- istnienie przypadków ADHD w rodzinie
- opóźnienie w rozwoju motorycznym, mowy lub języka
- spożywanie przez matkę alkoholu lub używanie narkotyków w ciąży
- palenie papierosów przez matkę w ciąży
- wcześniactwo lub niska masa urodzeniowa
- narażenie matki na toksyny środowiskowe w ciąży
W przypadku diagnozowania ADHD u małych dzieci (2-6 r.ż.) należy:
- przeprowadzić wywiad z rodzicami
- zbadać i obserwować dziecko
- uzyskać informacje od opiekuna przedszkolnego
W razie wątpliwości, co do spełniania kryteriów rozpoznania zaburzenia można posłużyć się testami Conners Rating Scale lub Young-DIVA.
