W ostatnim czasie wzrasta liczba diagnoz spektrum autyzmu oraz nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi u dzieci. Z jednej strony dlatego, że wzrasta nasza świadomość o tych zaburzeniach. Jednak oczywiście może być też tak, że diagnozy stawia się na wyrost albo… coś powoduje, że wzrosła liczba przypadków. Pisaliśmy niejednokrotnie, że nie znamy jeszcze jednoznacznej przyczyny powstawania tych zaburzeń. Co więcej, obecny poziom wiedzy sugeruje, że przyczyna jest wieloczynnikowa. Natomiast w najnowszych badaniach sprawdzono związek BPA ze spektrum autyzmu i ADHD. Okazuje się, że powszechnie stosowany dodatek do plastików, znany jako bisfenol A (BPA) może być jedną z potencjalnych przyczyn powstawania tych zaburzeń.
Czym jest BPA?
Skrótem BPA oznacza się związek chemiczny 2,2–bis(4–hydroksyfenylo)propan, który można nazwać także bisfenol A. Producenci używają BPA w procesach produkcji plastików, co oznacza, że bisfenol A może być obecny w pojemnikach na żywność i napoje. W przypadku uszkodzenia produktów plastikowych lub pod wpływem wysokiej temperatury niewielkie ilości BPA mogą dostawać się do żywności. Ostatnio pisaliśmy również o powstawaniu i osadzaniu się w organizmie mikroplastiku, zachęcamy do zapoznania się z artykułem.
Należy pamiętać, że Unia Europejska wydała dyrektywę, ale nie zakazała całkowicie używania w produkcji plastiku bisfenolu A. Dlatego konsumenci, aby czuć się bezpieczniej często szukają produktów z napisem BPA FREE. Warto mieć to na uwadze kupując rzeczy przede wszystkim dla dzieci, ale też dla siebie. Dodatkowo warto o tym myśleć, kupując produkty z poza Unii Europejskiej, przykładowo z Azji, gdzie prawo dotyczące produkcji plastikowych przedmiotów ma mniej ograniczeń niż w Polsce.
Badanie dotyczące związku BPA ze spektrum autyzmu i ADHD
Badacze z Rowan-Virtua SOM oraz Rutgers University–New Jersey Medical School przeprowadzili badanie na temat szkodliwości BPA. Opublikowali je w czasopiśmie Plos One. Naukowcy w swoim badaniu przeanalizowali proces glukuronidacji. Czyli główny mechanizm neutralizacji i eliminacji toksyn z ciała za pomocą moczu. Obejmuje zarówno substancje toksyczne tworzące się w organizmie w wyniku normalnych procesów życiowych, jak i te, które do organizmu dostają się z zewnątrz, takie jak leki, substancje rakotwórcze, zanieczyszczenia środowiska czy też chemiczne związki z pożywienia.
Przebieg badania
Badanie objęło trzy grupy dzieci: 66 w spektrum autyzmu, 46 z ADHD oraz 37 dzieci o prawidłowym rozwoju neurologicznym. Od każdego dziecka naukowcy pobrali próbkę moczu, w której mogły znajdować się toksyny wydalone za pomocą procesu glukuronidacji. Badacze w swojej analizie wykorzystali technikę spektrometrii mas. Przyjrzeli się metabolizmowi w 12 różnych szlakach glukuronidacji.
Wyniki
Wyniki pokazały, że dzieci ze spektrum autyzmu i ADHD często mają zmniejszoną zdolność do usuwania BPA oraz podobnego związku chemicznego, znanego jako dietyluheksyloftalat (DEHP), z organizmu w porównaniu z innymi dziećmi. W wyniku tego, ich tkanki są bardziej narażone na obcowanie z tymi substancjami chemicznymi.
Kilka słów wyjaśnienia
Podczas spożywania lub wdychania BPA nasza wątroba filtruje go z krwi za pomocą glukuronidacji. Podczas tego procesu dodawana jest cząsteczka cukru do toksyn, sprawiając, że stają się one rozpuszczalne w wodzie. Następnie organizm szybko może je wydalić z moczem.
Naukowcy uważają, że niektóre mutacje genetyczne utrudniają efektywne usuwanie BPA. Innymi słowy, działanie tej substancji na organizm w dużej mierze zależy od genów. Brak efektywnego usuwania toksyn z organizmu powoduje, że pozostaje w organizmie. Tym samym tkanki takich osób są dłużej narażone na działanie BPA. Efektem tego mogą być niestety opóźnienia rozwoju i uszkodzenia pewnych funkcji komórek nerwowych.
Zdaniem badaczy zdolność organizmu do usuwania zanieczyszczeń środowiskowych to pierwszy twardy dowód biochemiczny na związek BPA ze spektrum autyzmu i ADHD. Zaskakujące jest, że taki sam defekt występuje w detoksykacji BPA u osób z ADHD. Jednakże należy dodać, że nie każde dziecko z zaburzeniem neurologicznym ma problem z pozbywaniem się BPA. Sugeruje to, że prawdopodobnie na ten proces działają też inne czynniki.