Zespół depresyjny jest jednostką coraz częściej występującą w grupie dzieci i młodzieży. Zwłaszcza w obecnych czasach — okołopandemicznych i wojennych. Statystyki wskazują, że z roku na rok diagnozuje się depresję u coraz większej liczby osób w wieku rozwojowym. Dlatego poważnym tematem rozmów staje się dylemat w związku ze stosowaną terapią —farmakoterapia czy psychoterapia. Czy rzeczywiście zażywanie leków przez młodych ludzi jest skuteczne w leczeniu depresji?
Depresja u dzieci i młodzieży
Często ludzie w języku potocznym gorszy nastrój lub dzień nazywają depresją. Objawem najczęściej z nią kojarzonym jest właśnie smutek. Jednakże symptomem najbardziej charakterystycznym w depresji dziecięcej jest drażliwość albo złość, która może zastępować przygnębienie. Zwłaszcza u najmłodszych dzieci mogą występować wybuchy krzyku, rozdrażnienia bez znanego powodu albo płaczu. Zaburzone są zarówno obszary emocji, nastroju, zachowań, jak i sfery poznawczej. Nasilone są także tendencje agresji skierowanej na siebie. Więcej o objawach depresji można przeczytać tutaj.
W leczeniu depresji stosuje się najczęściej farmakoterapię, psychoterapię, połączenie tych dwóch metod, a także sposoby mniej konwencjonalne. Należą do nich między innymi ziołolecznictwo, światłoterapia, akupunktura czy terapia elektrowstrząsowa.
Farmakoterapia czy psychoterapia?
Wynalezienie leków psychotropowych uważa się za jeden z największych przełomów medycyny. Nagle okazało się, że można leczyć i wyciszać objawy chorób, które były uznawane za nieuleczalne. Trudno teraz wyobrazić sobie postęp psychiatrii bez leków, pomimo że ich skuteczność z pewnością nie sięga 100%.
Okazuje się, że jedno z nowych badań wykazało bardzo niską efektywność leków przeciwdepresyjnych w leczeniu dzieci i młodzieży. Wynik badań był zupełnie inny, niż w przypadku dorosłych. Naukowcy informują, że w przypadku dzieci wpływ antydepresantów jest minimalnie większy od placebo. Na przykład w badaniu z 2008 r. opublikowanym w New England Journal of Medicine badacze odkryli, że często placebo miało wyższą skuteczność niż leki. Co więcej, wiele badań donosi, że farmakoterapia u dzieci z zespołem depresyjnym nie ma klinicznie istotnego wpływu.
Według danych przedstawionych przez badaczy w tym badaniu, leki mają niewielką skuteczność w przypadku dzieci i młodzieży podczas gdy psychoterapia ma umiarkowany, a być może nawet wysoki wpływ na leczenie. Jest to dość oczywista konkluzja. Jak wiadomo, w przypadku zespołów depresyjnych u dzieci, przyczyną są najczęściej zaburzone relacje w systemie rodzinnym i rówieśniczym, trudne zdarzenia z życia młodego człowieka oraz zaburzenia towarzyszące (np. ADHD). Stąd też najlepszym sposobem terapii jest psychoterapia ukierunkowana na zidentyfikowane problemy.
W przypadku osób dorosłych – dla których leki przeciwdepresyjne zostały wynalezione i przebadane – podłożem zespołów depresyjnych jest natomiast często tzw. “prawdziwa depresja”, czyli choroba związana z zaburzeniem funkcjonowania przekaźnictwa mózgowego.