Nowe badanie wykazało wysoką skuteczność immunoterapii w leczeniu miejscowo zaawansowanego raka odbytnicy z deficytem naprawy niedopasowań DNA. To przełomowe odkrycie może znacząco wpłynąć na obowiązujące strategie terapeutyczne i otworzyć nowy kierunek w leczeniu wybranych nowotworów jelita grubego.
Rak jelita grubego – rak odbytnicy
Rak jelita grubego stanowi drugą najczęstszą przyczynę zgonów z powodu nowotworów złośliwych u mężczyzn w Polsce. Częstszy jest jedynie rak płuc. W ostatnich latach obserwuje się wzrost zarówno zapadalności, jak i umieralności z powodu tego nowotworu. Najczęstszą lokalizacją raka jelita grubego jest odbytnica.
Rak jelita grubego często ma podłoże genetyczne. Jego rozwój może być związany z mutacjami genów supresorowych, aktywacją onkogenów lub unieczynnieniem genów odpowiedzialnych za naprawę DNA.
Objawy kliniczne raka jelita grubego są zależne od lokalizacji zmiany oraz stopnia zaawansowania choroby. Do symptomów, które powinny budzić niepokój, należą: obecność krwi w stolcu, zmiana rytmu wypróżnień, wyczuwalny guz w jamie brzusznej, bóle brzucha oraz niezamierzona utrata masy ciała.
Ze względu na wysoką częstość występowania tego nowotworu oraz związane z nim zagrożenia, w Polsce funkcjonuje program badań przesiewowych. Jest on skierowany do:
- osób w wieku 50–65 lat,
- osób w wieku 40–49 lat, jeżeli u krewnego I stopnia rozpoznano raka jelita grubego.
Program polega na wykonaniu kolonoskopii. Udział w badaniu przesiewowym znacząco zwiększa szansę na wykrycie choroby we wczesnym stadium. To z kolei przekłada się na lepszą odpowiedź na leczenie i poprawę rokowania.
Rak odbytnicy – leczenie
Dotychczas leczenie miejscowo zaawansowanego raka odbytnicy opierało się na skojarzeniu chemioterapii, radioterapii oraz zabiegu chirurgicznego. Choć takie podejście może być skuteczne, wiąże się również z ryzykiem wystąpienia poważnych działań niepożądanych. Wśród najczęstszych powikłań wymienia się dysfunkcje jelitowe, zaburzenia w obrębie układu moczowego, a także pogorszenie funkcji seksualnych. Co więcej, nie wszyscy pacjenci wykazują odpowiedź na standardowe schematy terapeutyczne raka odbytnicy, co stanowi istotne wyzwanie kliniczne.
Czytaj także: Rak piersi – czynniki sprzyjąjące i chroniące(Otworzy się w nowej zakładce)
Jak leczyć raka odbytnicy – nowe badanie
Uczestnikami badania były osoby powyżej 18. roku życia z rozpoznanym rakiem odbytnicy w stadium II lub III. Jednym z kluczowych kryteriów włączenia było występowanie zaburzeń naprawy niedopasowań DNA (MMR-deficiency), potwierdzonych na podstawie standardowych kryteriów klinicznych. To specyficzne zaburzenie genetyczne zwiększa wrażliwość nowotworu na leczenie immunoterapeutyczne.
Pacjenci z rakiem odbytnicy otrzymywali dostarlimab – lek immunoterapeutyczny blokujący receptor PD-1. Była to terapia neoadiuwantowa, leko podawano w dawce co 3 tygodnie przez okres 6 miesięcy. Terapia neoadiuwantowa to leczenie stosowane przed planowanym zabiegiem chirurgicznym, mające na celu zmniejszenie masy guza. To może ułatwić operację i zwiększyć szanse na całkowite usunięcie zmiany nowotworowej. W niektórych przypadkach skuteczna terapia neoadiuwantowa może nawet umożliwić rezygnację z zabiegu operacyjnego.
Czytaj także: Przyczyny glejaka. Komórki macierzyste a glejak
Skuteczność immunoterapii w leczeniu raka odbytnicy
Wszyscy pacjenci chorujący na raka odbytnicy (12 na 12), których naukowcy obserwowali przez co najmniej sześć miesięcy, wykazali całkowitą odpowiedź kliniczną. Oznacza to, że ich nowotwór całkowicie zniknął w badaniach obrazowych (MRI, PET), endoskopii oraz biopsji. Dzięki temu udało się uniknąć chemioradioterapii oraz operacji, które mogą wiązać się z długotrwałymi skutkami ubocznymi, takimi jak problemy z funkcjonowaniem jelit, pęcherza, płodnością czy zdrowiem seksualnym.
Choć wyniki badania są bardzo obiecujące, zostały one uzyskane na stosunkowo małej grupie pacjentów w jednym ośrodku. Naukowcy podkreślają, że konieczne jest przeprowadzenie dalszych badań z udziałem większej liczby pacjentów.
