Pacjenci z ADHD wykazują różnego rodzaju niedobory pokarmowe, ale trudno jest dokładnie ustalić związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy ADHD i niedoborami. Tym niemniej próbuje się suplementować niedobory i oceniać wpływ takiej suplementacji na ADHD.
Do substancji niedoborowych wymienianych w tej sytuacji zalicza się m.in. wielonienasycone kwasy tłuszczowe (polyunsaturated fatty acids, PUFA), tzn. kwasy omega-3/6. Kwasy te tworzą błonę komórkową oraz uczestniczą w przekazywaniu sygnałów komórkowych. Dzieci z ADHD mają mniejszy poziom omega-3 we krwi oraz wyższy współczynnik omega-6/omega-3, w porównaniu do dzieci z grupy kontrolnej.
Dotychczas przeprowadzono kilka badań dotyczących suplementacji omega-3/6 u dzieci szkolnych. Wykazały one niewielki wpływ na objawy ADHD, ale w metaanalizach (analizach sumujących wyniki wielu badań) niektóre z tych efektów były znamienne statystycznie.
W analizie przeprowadzonej na potrzeby brytyjskich wytycznych dot. leczenia ADHD (NICE, 2018) autorzy przeanalizowali 15 randomizowanych badań z kontrolą i wykazali znamienny statystycznie efekt PUFA w porównaniu do placebo, ale tylko dla czasu trwania suplementacji 3 do 6 miesięcy. Uznali jednak, że różnica jest na tyle niewielka, że raczej nie ma wpływu na funkcjonowanie pacjenta. Dlatego też brytyjskie wytyczne nie zalecają suplementacji PUFA u dzieci i młodzieży z ADHD.
Wydaje się, że na efekt suplementacji wpływa proporcja poszczególnych wielonienasyconych kwasów (DHA, EPA, GLA), ponieważ suplementy stosowane w większoci badań wykazujących pozytywny efekt na ADHD zawierały EPA i DHA, podczas gdy w badaniach negatywnych częściej stosowano sam EPA lub DHA.
W niedawno przeprowadzonej pracy Dopfner i wsp. wykonali randomizowane badanie z kontrolą i podwójną ślepą próbą, obejmujące stosowanie PUFA (116 mg DHA, 372 mg EPA, 40 mg GLA) u 40 dzieci przedszkolnych (3-6 lat) z objawami ADHD. Suplementację prowadzono przez 4 miesiące. Na początku badania i po zakończeniu rodzice i nauczyciele oceniali nasilenie objawów ADHD na skali FBB-ADHS-V.
Analiza wykazała zmniejszenie nasilenia obajwów ADHD ocenianych przez rodziców i nauczycieli. Podkreślić należy jednak niewielką grupę badaną, skutkującą w małej mocy statystycznej (niepewności) wyniku.
W innym badaniu obejmującym 60 dzieci z ADHD stosowano 550 mg EPA i 225 mg DHA i dietę śródziemnomorską przez 8 tygodni. Stwierdzono znamienne statystycznie zmniejszenie nasilenia impulsywności u dzieci z grupy PUFA i brak znamienności statystycznej dla diety śródziemnomorskiej.
- Bloch MH, Qawasmi A. Omega-3 fatty acid supplementation for the treatment of children with attention-deficit/hyperactivity disorder symptomatology: systematic review and meta-analysis. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 2011 Oct;50(10):991-1000.
- San Mauro Martin I, Sanz Rojo S, González Cosano L, Conty de la Campa R, Garicano Vilar E, Blumenfeld Olivares JA. Impulsiveness in children with attention-deficit/hyperactivity disorder after an 8-week intervention with the Mediterranean diet and/or omega-3 fatty acids: a randomised clinical trial. Neurologia (Engl Ed). 2021 Oct 13:S2173-5808(21)00161-9.
- Döpfner M, Dose C, Breuer D, Heintz S, Schiffhauer S, Banaschewski T. Efficacy of Omega-3/Omega-6 Fatty Acids in Preschool Children at Risk of ADHD: A Randomized Placebo-Controlled Trial. J Atten Disord. 2021 Jun;25(8):1096-1106.
