Lit w leczeniu choroby afektywnej dwubiegunowej (ChAD) jest powszechnie stosowany. Kluczowym aspektem skuteczności tego leku jest monitorowanie i podtrzymywanie odpowiednich poziomów litu we krwi. W artykule omówione zostaną czynniki, które mogą zwiększać lub zmniejszać poziom litu oraz znaczenie monitorowania stężeń w terapii.
Czynniki zwiększające poziom litu
Istnieje kilka okoliczności, które mogą prowadzić do wzrostu stężenia litu we krwi. Należą do nich:
- odwodnienie organizmu (na przykład z powodu wymiotów lub biegunki),
- dieta niskosodowa (ograniczająca sól w jadłospisie),
- niewydolność nerek,
- gorączka.
Ponadto niektóre leki, takie jak:
- diuretyki tiazydowe (stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego),
- niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) (stosowane w zwalczaniu bólu),
- inhibitory konwertazy angiotensyny (ACE-inhibitory) (stosowane w terapii nadciśnienia tętniczego, niewydolności serca, cukrzycy itp.)
- metronidazol (lek przeciwbakteryjny),
również mogą powodować wzrost poziomu litu.
Czynniki obniżające poziom litu
W niektórych przypadkach poziom litu może ulec obniżeniu. Na przykład, podczas:
- epizodu manii (pomimo regularnego przyjmowania leku, poziom litu może spaść nawet o 50%),
- ciąży (przy okazji zachęcam do zapoznania się z artykułem na temat zasad leczenia litem w okresie okołoporodowym),
- zażywania kofeiny (może sprzyjać wydalaniu litu przez nerki).
W przypadku manii istnieje niejasny mechanizm, który może powodować spadek poziomu litu. Lit może przenikać do błon wewnątrzkomórkowych podczas epizodu manii, co może wpływać na jego stężenie w osoczu krwi. W takich przypadkach dostosowanie dawki może być konieczne. Należy zachować ostrożność, aby uniknąć objawów przedawkowania.
Dodatkowo warto podkreślić, że picie kawy nie zakłóca leczenia. Jednakże po nagłym zmniejszeniu ilości spożywanej kofeiny (odstawienie na kilka dni.), poziom litu w organizmie może istotnie wzrosnąć.
Monitorowanie stężenia litu w leczeniu choroby afektywnej dwubiegunowej
Regularne monitorowanie stężenia litu w leczeniu choroby afektywnej dwubiegunowej jest kluczowe. Ważne jest, aby pacjenci byli świadomi czynników, które mogą wpływać na poziom litu, i informowali lekarzy o wszelkich zmianach. Zaleca się podtrzymywanie poziomu litu w zakresie 0,6-0,8 mEq/l, aby minimalizować ryzyko powikłań, takich jak niewydolność nerek.
Reasumując, lit jest powszechnie stosowany w leczeniu choroby afektywnej dwubiegunowej, ChAD. Jest to pierwiastek chemiczny, który wykazuje właściwości stabilizujące nastrój. Lit pomaga kontrolować epizody maniakalne, charakteryzujące się nadmierną pobudliwością, jak i epizody depresyjne, które charakteryzują się przygnębieniem i utratą energii.
Regularne przyjmowanie litu pod nadzorem lekarza, wraz z monitorowaniem poziomu litu we krwi, jest kluczowym elementem skutecznego leczenia choroby afektywnej dwubiegunowej. Dlatego, dzięki odpowiedniemu dostosowaniu dawki litu i monitorowaniu jego stężeń pacjenci mogą osiągnąć stabilizację nastroju i poprawę jakości życia.
Literatura:
Taylor DM, Barnes TRE, Young AH. The Maudsley Prescribing Guidelines in Psychiatry, 14th Edition. Wiley Blackwell; 2021:252-254.
Rittmannsberger H, Malsiner-Walli B. Mood-dependent changes of serum lithium concentration in a rapid cycling patient maintained on stable doses of lithium carbonate. Bipolar Disord. 2013;15(3):333-337.
Mester R, Toren P, Mizrachi I, et al. Caffeine withdrawal increases lithium blood levels. Biol Psychiatry. 1995;37(5):348-350.
Ciraulo DA, Shader RI, Greenblatt DJ, Creelman W. Drug Interactions in Psychiatry. Lippincott Williams & Wilkins; 2006:272-275.
Osser DN. Tips for lithium dosing for optimal renal safety. Psychiatric Times. 2021;38(5):31.