Osoby z ADHD często doświadczają przeciążenia sensorycznego. Częściej są wrażliwe na bodźce zewnętrzne, takie jak dźwięki, światło, zapachy czy dotyk. Zjawisko to wynika z trudności mózgu osób z ADHD z filtrowaniem i przetwarzaniem informacji sensorycznych, co prowadzi do przeciążenia. Choć temat ten opisano w licznych źródłach dotyczących ADHD, do tej pory brakowało empirycznych dowodów potwierdzających to zjawisko. Niedawno jednak naukowcy opublikowali badanie, w którym doświadczalnie wykazano związek pomiędzy nadwrażliwością na dotyk a jednym z podstawowych objawów ADHD.
ADHD, czyli co?
ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) to zaburzenie neurorozwojowe, które może występować zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Jego najbardziej charakterystycznymi objawami są trudności z koncentracją, nadpobudliwość psychoruchowa oraz impulsywność. Osoby z ADHD często zmagają się jednak z wieloma innymi problemami, które utrudniają codzienne funkcjonowanie. Jednym z takich wyzwań jest przeciążenie sensoryczne, na które może wpływać nadwrażliwość na dotyk.
Przeciążenie sensoryczne a ADHD
Nadwrażliwość na dotyk u osób z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi jest zjawiskiem dość dobrze znanym, a informacje na jego temat są szeroko rozpowszechnione w różnych źródłach. Dotychczas jednak brakowało badań empirycznych potwierdzających związek tego objawu z podstawowymi symptomami ADHD. Co więcej, zdecydowana większość badań dotyczących ADHD koncentruje się na dzieciach.
W przeszłości informacje o nadwrażliwości na dotyk pochodziły głównie z subiektywnych relacji pacjentów lub obserwacji rodziców. Obecnie naukowcy postanowili przeprowadzić badania, aby uzyskać eksperymentalne dowody na istnienie tego objawu.
Czytaj także: Wpływ bodźców słuchowych na jakość snu
Nadwrażliwość na dotyk u osób z ADHD — przebieg badania
W badaniu wzięło udział 51 dorosłych. 27 osób posiadało diagnozę ADHD, natomiast 24 osoby neurotypowe stanowiły grupę kontrolną. Osoby z ADHD poproszono, aby przez 24 godziny poprzedzające badanie wstrzymały się od przyjmowania leków na to zaburzenie. Wszyscy uczestnicy wypełnili kwestionariusz dotyczący objawów ADHD i wrażliwości na dotyk. Wykonali oni również test Qb — obiektywną miarę nasilenia objawów ADHD. Test ten mierzy trzy kluczowe aspekty charakterystyczne dla tego zaburzenia: nadpobudliwość psychoruchową, zaburzenia uwagi oraz impulsywność.
Aby obiektywizować wyniki, naukowcy poddali uczestników badaniu SEP (somatosensorycznych potencjałów wywołanych). Technika ta mierzy odpowiedź układu nerwowego na bodźce sensoryczne, takie jak stymulacja nerwów w skórze lub mięśniach. Dzięki niej naukowcy mogli ocenić aktywność mózgu, analizując amplitudy potencjałów w postaci wzorców fal mózgowych.
Badacze mierzyli amplitudy somatosensorycznych potencjałów wywołanych u uczestników w czterech różnych warunkach dotykowych. W pierwszym uczestnik głaskał własną rękę, w drugim jego ręka była głaskana przez badacza. W trzeciej sytuacji uczestnik głaskał nieożywiony przedmiot, a w czwartej miał za zadanie odpoczywać. Jednoczasowo badacze dostarczali uczestnikom stymulację elektryczną. Aktywność mózgu rejestrowano za pomocą elektrod umieszczonych na głowie i szyi uczestników.
Czytaj także: Dzieci z ADHD w edukacji — czego o nich nie wiemy? Miesiąc Świadomości ADHD 2024
Wrażliwość na bodźce w ADHD — wnioski z badań
Za pomocą powyższych metod badacze wykazali istotne różnice w odczuwaniu bodźców dotykowych przez ludzi z ADHD oraz osoby neurotypowe. Poza zadeklarowaną przez uczestników z ADHD subiektywną, większą wrażliwością na dotyk, wykazywali oni również niższą tolerancję na stymulację elektryczną w porównaniu z osobami z grupy kontrolnej.
Również analiza somatosensorycznych potencjałów wywołanych wykazała, że osoby z ADHD mają większe trudności z integracją bodźców dotykowych. Zjawisko to mogłoby tłumaczyć przeciążenie sensoryczne, którego mogli doświadczać uczestnicy z ADHD, gdy głaskanie i stymulacja elektryczna odbywały się jednocześnie. Zaobserwowana zależność korelowała ze stopniem zgłaszanych przez uczestników objawów związanych z koncentracją uwagi. To sugeruje, że nadwrażliwość na dotyk może ściśle wiązać się z jednym z podstawowych objawów ADHD.
Zalecenia dla nauczycieli pracujących z dziećmi z ADHD. Dowiedz się więcej na PsychiatraPlus.pl
Naukowcy pod przewodnictwem autorki badania, Morgan Frost-Karlsson, opublikowali wyniki w czasopiśmie BMC Psychiatry. Przyznali jednak, że badanie miało pewne ograniczenia. Najważniejszym z nich było niewielkie zróżnicowanie uczestników — wszyscy mieli podobny poziom funkcjonowania, nie cierpieli na współistniejące zaburzenia psychiczne i nie byli uzależnieni od alkoholu ani substancji psychoaktywnych.
Ponieważ wymienione zaburzenia i uzależnienia często występują u osób z ADHD, badanie nie odzwierciedla pełnego przekroju tej grupy. Co więcej, jak wspomniano wcześniej, uczestnicy zostali poproszeni o wstrzymanie się od przyjmowania leków na ADHD na 24 godziny przed badaniem. Nie wiadomo więc, jaki wpływ mogłyby mieć te leki na percepcję bodźców sensorycznych. Aby rozwiać te wątpliwości, konieczne jest dalsze prowadzenie badań w tym obszarze.
