Wczoraj (12.02.2025) Główny Inspektorat Farmaceutyczny wydał komunikat dotyczący suplementów. Suplementy diety cieszą się w Polsce rosnącą popularnością, a ich obiecywane korzyści zdrowotne przyciągają coraz większą liczbę konsumentów. Jednakże brak odpowiedniej kontroli nad ich składem i jakością stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego. Wielu z nas nie zdaje sobie sprawy, że niektóre suplementy mogą nie zawierać deklarowanych substancji aktywnych, zawierać ich niewłaściwe ilości lub nawet być zanieczyszczone niepożądanymi składnikami.
Suplementy diety a regulacje
W odróżnieniu od leków, które podlegają rygorystycznym procedurom rejestracyjnym i kontrolnym, suplementy diety są traktowane jako żywność. Oznacza to, że przed wprowadzeniem ich na rynek nie są wymagane szczegółowe badania potwierdzające ich skuteczność czy bezpieczeństwo. Producent musi jedynie powiadomić Główny Inspektorat Sanitarny o zamiarze wprowadzenia nowego suplementu do obrotu, co nie wiąże się z obowiązkiem dostarczenia wyników badań jakościowych. Taki stan rzeczy prowadzi do sytuacji, w której na rynku pojawiają się produkty o wątpliwej jakości.
Najwyższa Izba Kontroli w swoim raporcie z 2021 roku zwróciła uwagę na poważne braki w systemie nadzoru nad suplementami diety. W latach 2017-2020 złożono ponad 62 tysiące powiadomień o wprowadzeniu nowych suplementów, z czego do maja 2021 roku zweryfikowano jedynie 11%. W efekcie na rynku funkcjonują produkty, które nie zostały poddane żadnej kontroli jakościowej.
Nieprawidłowości w składach suplementów
Badania przeprowadzone przez naukowców z Instytutu Biologii Farmaceutycznej i Fitochemii na Uniwersytecie w Münster wykazały, że wiele suplementów diety nie zawiera deklarowanych składników aktywnych lub zawiera je w niewłaściwych ilościach. Na przykład, w ponad 50% badanych suplementów z ekstraktem z brokułów stwierdzono poważne problemy jakościowe.
Czytaj także: Suplementacja omega-3
Innym niepokojącym zjawiskiem jest obecność w suplementach diety składników niedozwolonych lub potencjalnie niebezpiecznych. Kontrolerzy NIK zidentyfikowali w sprzedaży internetowej 20 suplementów zawierających substancje, których stosowanie w żywności jest niedozwolone, takie jak johimbina.
Melatonina a ADHD
Melatonina jest hormonem regulującym cykl snu i czuwania, często stosowanym jako suplement diety w leczeniu zaburzeń snu, zwłaszcza u pacjentów z ADHD. Badania wskazują, że dzieci z ADHD często mają opóźnione wydzielanie melatoniny, co prowadzi do trudności z zasypianiem. Suplementacja melatoniną może pomóc w regulacji rytmu dobowego i poprawie jakości snu.
Czytaj także: Zastosowanie melatoniny w ADHD
Jednakże, biorąc pod uwagę brak kontroli nad jakością suplementów diety, istnieje ogromne ryzyko, że niektóre preparaty (suplementy) melatoniny dostępne na rynku mogą nie zawierać deklarowanej ilości substancji aktywnej lub być zanieczyszczone. Dlatego ważne jest, aby pacjenci z ADHD i ich opiekunowie konsultowali się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji melatoniną i wybierali leki zawierające te hormon, a nie suplementy.
Suplementu diety a zagrożenia dla zdrowia
Stosowanie suplementów diety o niezweryfikowanej jakości może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Nadmierne spożycie niektórych witamin i minerałów może być toksyczne. Na przykład, nadmiar witaminy A może prowadzić do uszkodzenia wątroby, a nadmiar żelaza może powodować zaburzenia żołądkowo-jelitowe.
Ponadto, niektóre suplementy mogą wchodzić w interakcje z przyjmowanymi lekami, zmniejszając ich skuteczność lub zwiększając ryzyko działań niepożądanych. Na przykład, suplementy zawierające dziurawiec mogą obniżać skuteczność leków antydepresyjnych.
Suplementy diety – rekomendacje dla konsumentów
Aby zminimalizować ryzyko związane z przyjmowaniem suplementów diety, warto przestrzegać kilku zasad.
- Konsultacja z lekarzem – przed rozpoczęciem suplementacji warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, zwłaszcza jeśli przyjmujemy inne leki lub cierpimy na przewlekłe schorzenia. Warto pamiętać, że wskazaniem do stosowania jakichkolwiek suplementów jest wykazanie odpowiedniego niedoboru.
- Wybór leku z daną substancją – jeśli tylko jest to możliwe, należy kupować lek zawierający daną substancję, a nie suplement. Dotyczy to np. preparatów zawierających melatoninę w ADHD.
- Unikanie zakupów z nieznanych źródeł – unikaj kupowania suplementów diety z nieznanych źródeł, zwłaszcza przez internet, gdzie ryzyko nabycia sfałszowanego produktu jest większe.
