„…i ślubuję ci: miłość, wierność i uczciwość małżeńską, oraz że cię nie opuszczę aż do śmierci”. Kiedyś te słowa najczęściej oznaczało jedno – na dobre i na złe, do grobowej deski. A teraz? Teraz regułą staje się ślubowanie do czasu, aż przestaniemy się rozumieć. A przestajemy się rozumieć coraz częściej i szybciej od dnia zawarcia małżeństwa. Z roku na rok zwiększa się liczba rozwodów, nie tylko w Polsce, ale i na świecie. W niniejszym artykule przyjrzymy się faktom o rozwodach opartych o dostępne statystyki.
Rozwód w psychologii
Rozwód to formalne zakończenie małżeństwa orzekane przez sąd, gdy między małżonkami nastąpił trwały, całkowity rozkład relacji, obejmujący zerwanie więzi emocjonalnych, fizycznych i ekonomicznych. Uznawany jest za jedno z najbardziej stresujących wydarzeń życiowych.
W psychologii przyjmujemy istnienie trzech etapów rozwodu.
Etap pierwszy: moment uświadomienia sobie, że trwanie w związku nie przynosi już satysfakcji. Towarzyszą mu trudne emocje, takie jak złość, żal, smutek i impulsywność zachowań, które mogą prowadzić do rozłąki partnerów. Ten etap trwa zwykle od kilku miesięcy do dwóch lat.
Etap drugi: byli partnerzy uczą się funkcjonować osobno, próbując nowych ról i relacji. Osoby rozwiedzione często chcą zacząć „nowe życie”. Nierzadko wychodzą ze swojej strefy komfortu, próbując nowych rzeczy. To okres kilkuletni, pełen odkrywania siebie na nowo.
Etap trzeci: stabilizacja i akceptacja nowego życia. Partnerzy mogą już spotykać się bez emocjonalnych konfliktów, osiągając spokój w relacjach.
Czytaj także: Jak rozwiązywać konflikty w związku?
5 faktów o rozwodach
Dawniej, zwłaszcza w świetle kościelnego prawa małżeństwa były nierozerwalne i dożywotnie. „Na dobre, na niedobre i na litość boską” to cytat z wiersza Wisławy Szymborskiej. Poetka skupiła się w nim bardziej na cechach kobiety, takich jak oddanie, kierowanie się swoimi indywidualnymi wyborami oraz hart ducha. Moim zdaniem w kontekście rozwodów świetnie ukazuje dawne podejście.
Natomiast dziś wiele par nie chce zawierać związku małżeńskiego. Co więcej, nawet te pary, które składają sobie przysięgę małżeńską często nie odbierają tego jako sytuacji bez wyjścia. To już nie jest „na zawsze i na wieczność”. Przyczyny tego są z pewnością złożone, omówienie ich wymagałoby osobnego artykułu. Z pewnością wpływa na to nasz szybki tryb życia i możliwość usunięcia problemu zamiast rozwiązywania go, co oczywiście nie zawsze jest złą decyzją.
Poniżej omówienie 5 faktów o rozwodach.
- Z roku na rok jest coraz więcej rozwód na całym świecie.
- Drugie małżeństwo w 60% skończy się rozwodem.
- Młody wiek pary młodej zwiększa ryzyko rozwodu.
- Coraz większa liczba rozwodów po 50 roku życia.
- Nałóg palenia zwiększa ryzyko rozwodu.
Fakty i statystyki o rozwodach
Co roku wzrasta liczba spraw rozwodowych rozpatrywanych przez polskie sądy. W 2023 roku wpłynęło prawie 81 tysięcy takich wniosków, co stanowi o 3% więcej niż rok wcześniej. W skali ogólnopolskiej dominującym miastem jest Warszawa. Natomiast zaraz za nią najwięcej spraw rozwodowych zgłoszono w Poznaniu, Gdańsku i Krakowie.
Nie inaczej jest w innych częściach Europy czy nawet świata. Wskaźnik rozwodów w Stanach Zjednoczonych wciąż utrzymuje się na poziomie około 50%. Może się to wydawać zastanawiające, biorąc pod uwagę postępujące zmiany społeczne, takie jak akceptacja dla życia bez ślubu. Wysoka liczba rozwodów pokazuje, że tradycyjny model małżeństwa wciąż podlega wyzwaniom, którym trudno sprostać.
Wysoki wskaźnik rozwodów sugeruje, że wiele osób postrzega rozwód jako akceptowalny sposób na zakończenie nieszczęśliwego związku.
Drugie małżeństwo w 60% skończy się rozwodem
Statystyki pokazują, że drugie małżeństwa kończą się rozwodem częściej niż pierwsze. Wynika to często z nieprzepracowanych problemów z poprzedniego związku, które mogą powracać w nowym małżeństwie. Osoby, które już raz przeszły przez rozwód, mogą być bardziej skłonne do ponownego rozważenia tego rozwiązania w przypadku pojawienia się problemów w kolejnym związku, zamiast starać się o ich rozwiązanie.
Jednym z kluczowych powodów jest również złożoność relacji rodzinnych, szczególnie gdy nowy związek obejmuje dzieci z poprzednich małżeństw. Dodatkowo istniejąca rodzina, obowiązki finansowe wobec poprzedniego małżonka czy konflikt o wychowanie dzieci mogą wpływać na atmosferę w związku.
Trudności w drugim małżeństwie mogą również wynikać z wyższych oczekiwań i mniejszej tolerancji na kompromisy. Osoby, które przeżyły rozpad małżeństwa, mogą mieć mniejszą gotowość do tolerowania sytuacji, które wywoływały konflikty w poprzednich relacjach. To często prowadzi do braku chęci do pracy nad związkiem i szybszego zakończenia relacji.
Czytaj także: Helikopterowe rodzicielstwo może wpływać na rozwój depresji u dzieci
Młody wiek pary młodej zwiększa ryzyko rozwodu
Młodzieńcza miłość dla młodych dorosłych wydaje się być czasami właśnie tą z bajek Disneya. Jednak badania pokazują, że nie jest ani najsilniejsza, ani najstabilniejsza. 48% osób, które biorą ślub przed ukończeniem 18 lat, prawdopodobnie rozwiedzie się w ciągu 10 lat od ślubu. 60% osób, które zawarły związek małżeński w wieku 20-25 lat, również zakończy się rozwodem.
Brak doświadczenia życiowego w młodym wieku sprawia, że pary nie zawsze są w stanie poradzić sobie z presją codziennych obowiązków i trudnościami finansowymi. Młode małżeństwa mogą również zmagać się z problemem zmian osobowości i priorytetów. W młodym wieku wartości i ambicje mogą jeszcze ewoluować. Natomiast małżeństwo może okazać się niewystarczająco elastyczne, by sprostać zmieniającym się potrzebom partnerów.
Coraz większa liczba rozwodów po 50 roku życia
Kolejny fakt o rozwodach mówi, że w ostatnich latach wzrasta liczby rozwodów wśród osób powyżej pięćdziesiątego roku życia. Bywa to określane jako „szare rozwody” (ang. gray divorce). Dla wielu osób w tym wieku decyzja o rozstaniu wynika z chęci realizacji swoich marzeń i ambicji, które odkładali na później. Wieloletnie zobowiązania i rodzina były priorytetem. Jednak po opuszczeniu domu przez dzieci rodzice mogą zrozumieć, że ich własne potrzeby były zaniedbywane.
Dodatkowym czynnikiem może być również większa świadomość własnych potrzeb emocjonalnych i oczekiwań. Po latach spędzonych w małżeństwie wiele osób dochodzi do wniosku, że związek nie przynosi im już satysfakcji, a resztę życia chcą spędzić, realizując własne pasje i marzenia.
Szare rozwody często wiążą się również ze ziemianami społecznymi. Kobiety, dzięki większej niezależności finansowej mogą sobie pozwolić na życie bez małżonka. Za to mężczyźni często mają ściągnięta z barków odpowiedzialność za sytuację finansową rodziny i pozwalają sobie na szukanie satysfakcji w nowym związku.
Nałóg palenia zwiększa ryzyko rozwodu
Jednym z ciekawszych faktów jest to, że ryzyko rozwodu wśród par, w których tylko jedna osoba pali, jest o 75–90 procent wyższe niż w przypadku par, w których obie pary palą.
Choć nałóg wydaje się niewielkim nawykiem, jego skutki mogą być znacznie głębsze niż tylko zdrowotne. Partner niepalący może odczuwać niechęć do zapachu papierosów, ale również może postrzegać palenie jako wyraz braku odpowiedzialności za zdrowie. To z kolei może prowadzić do narastającej frustracji i poczucia, że para nie jest zgodna w kwestiach fundamentalnych.
Kolejnym aspektem jest koszt nałogu. Palenie generuje stałe wydatki, które mogą stanowić obciążenie dla budżetu domowego. Ostatecznie, temat palenia może stać się symbolem większych różnic w wartościach i stylu życia. Partnerzy często pragną wspólnego podejścia do zdrowia, finansów i nawyków, a brak zgody w tym zakresie może prowadzić do poczucia odosobnienia i wątpliwości co do zgodności na głębszym poziomie.
Czytaj także: Rozstanie w pandemii, a opieka naprzemienna nad dziećmi
Obraz współczesnych relacji
Przedstawione przez nas fakty o rozwodach i statystyki malują dość pesymistyczny obraz współczesnych relacji. Pokazują, że „żyli długo i szczęśliwie” ma swoją datę ważności. Miłość, choć potężna, nie pokona wszystkiego. Szczególnie jeśli różnice, nawet na pozór niewielkie, jak nałóg związany z paleniem, stają się problematyczne. Być może receptą na trwałe małżeństwo jest decyzja o związku w dojrzałym wieku, kiedy minęły już burzliwe lata młodości, a życie stało się bardziej stabilne? Wydaje się, że każdy związek wymaga zaangażowania, prawidłowej komunikacji, kompromisów i… odrobiny szczęścia, by przetrwać.
Bibliografia:
Marriage and divorce statistics: https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Marriage_and_divorce_statistics.
Badanie statystyk rozwodów: https://worldmetrics.org/couple-break-up-statistics/.
Doherty, E. W., & Doherty, W. J. (1998). Smoke gets in your eyes: Cigarette smoking and divorce in a national sample of American adults. Families, Systems and Health, 16(4), 393-400. https://doi.org/10.1037/h0089864.
Haak, H. (1998). Ustanie małżeństwa. Komentarz, TNOiK Dom Organizatora: Toruń.
