Leki przeciwpsychotyczne są dość często stosowane we współczesnej psychiatrii. Oczywiście ich głównym zastosowaniem są stany psychotyczne – schizofrenia czy ostre zaburzenia psychotyczne. Poza tym jednak stosuje się je również w chorobie afektywnej dwubiegunowej, zaburzeniach lękowych i nasennie.
Typy leków przeciwpsychotycznych
Istnieją dwie generacje leków przeciwdepresyjnych – leki klasyczne oraz atypowe, różniące się bardzo pod względem działań niepożądanych. Klasyczne leki przeciwpsychotyczne, takie jak np. haloperidol, dość często powodują działania pozapiramidowe: dystonie, akatyzję i parkinsonizm. Leki atypowe (działające na raceptor dopaminowy i serotoninowy) często natomiast wywołują przyrost masy ciała i zaburzenia hormonalne (hiperprolaktynemię).
Rak piersi u osób z zaburzeniami psychicznymi
Zauważono, że u osób z chorobą dwubiegunową i schizofrenią istnieje podwyższone ryzyko raka piersi, ale podłoże tego zjawiska jest nieznane. Postulowano dotychczas, że może to być efektem stosowania leków przeciwpsychotycznych, ale nigdy nie dowiedziono z całą pewnością tego efektu.
Podwyższone ryzyko raka piersi w efekcie stosowania leków przeciwpsychotycznych tłumaczono ich wpływem na wydzielanie prolaktyny, przyrost masy ciała oraz zaburzeniami metabolicznymi u pacjentów przyjmujących te leki.
Meta-analiza obejmująca ponad 2 miliony pacjentów
Kilka miesięcy temu opublikowano meta-analizę, której celem była ocena prawdziwości powyższej teorii. W celu zbadania wpływu leków przeciwpsychotycznych na rozwój raka piersi, autorzy przeanalizowali 9 badań obserwacyjnych obejmujących ponad 2 miliony osób.
Analiza nie brała pod uwagę wskazania, w jakim stosowane były leki (np. schozofrenia, choroba dwubiegunowa), a jedynie stosowanie leku przeciwpsychotycznego oraz fakt wystąpienia raka piersi.
Wyniki
Stwierdzono podwyższone ryzyko raka piersi przy stosowaniu leków przeciwpsychotycznych. Ryzyko to wzrasta przy dłuższym stosowaniu, wynosi 18% (przyrostu) w przypadku stosowania leków przez 1-4 lata, 74% przy stosowaniu przez co najmniej 5 lat i 137% przy stosowaniu przez co najmniej 6 lat.
Przypominam, że o stosowaniu wszystkich leków powinien decydować lekarz, znający historię konkretnego pacjenta, jego zaburzenia współistniejące czy jednocześnie stosowane leki. Dlatego wszystkie decyzje terapeutyczne należy podejmować wyłącznie w porozumieniu z lekarzem.