W wielu aspektach życia świadomość, że nie możemy być mierzeni tą samą miarą jest wręcz oczywista. Sformułowania: skłonność, podatność, wrażliwość nie są nam obce. Czy użycie ich w odniesieniu do uzależnień tj. alkoholizm oraz nikotynizm jest także adekwatne?
Nietrudno przywołać sobie w pamięci przykłady osób, które bez większego wysiłku kontrolują spożycie alkoholu, czy też są w stanie okazjonalnie poddać się działaniu nikotyny. Jednak, nie brakuje też osób z pozoru dużo łatwiej popadających w sidła nałogu.
Dlaczego tak się dzieje?
Temu zjawisku postanowili przyjrzeć się badacze z Uniwersytetu w Karolinie Północnej.
Jak się okazuje, odpowiedzią jest skłonność genetyczna. Geny związane ze spożywaniem alkoholu i paleniem papierosów są nadreprezentowane w poszczególnych rodzajach neuronów.
Jakich?
Okazuje się, że geny związane z paleniem papierosów są połączone ze ścieżkami percepcji bólu i reakcji na jedzenie, a ponadto są związane z predyspozycją do uzależnienia od innych substancji tj. kokainy
Geny biorące udział w reakcji organizmu na alkohol są ściśle powiązane ze stresem, ale także procesem uczenia się. Mają również wiele do czynienia z uzależnieniem się od morfiny. Dodatkowo, zażywanie substancji np. kokainy może wpływać na proces uzależniania się danej osoby.
Warto zwrócić uwagę na podsumowanie pierwszej autorki pracy – Nancy Say – wg której leki przeciwpsychotyczne i stabilizatory nastroju mogą stanowić potencjalne lekarstwo w walce z uzależnieniem. Jest również przekonana, że powyższe badanie stanowi dobrą podstawę do dalszych rozważań na temat terapii uzależnień.
Kluczem do przeciwstawienia się problemowi uzależnień jest zrozumienie procesów molekularnych odpowiedzialnych za ich wykształcanie się. Nie jest to jednak takie proste. Samo zlokalizowanie genu, wstępne określenie jego funkcji, miejsca w szlaku nie zawsze jest w stanie odpowiedzieć na pytanie: „jak gen wpływa na organizm?”. Wymaga to wielu badań, lat pracy, zróżnicowanego podejścia.
Perspektywa tego, jak wiele jeszcze pozostaje do odkrycia może wydawać się deprymująca. Jeśli jednak przyjrzymy się nieco bliżej, nasuwa się pewna myśl. A mianowicie – stoimy na początku drogi, którą wyznacza nam genetyka. Artykuł udowadnia, jak wielką rolę odgrywa ona w procesie kształtowania się uzależnień. Rzuca światło na to, jak skomplikowane są procesy rządzące mechanizmami związanymi z alkoholizmem, nikotynizmem i jak niespodziewanie mogą krzyżować się ich ścieżki.
Na podstawie:
- Sey, Nancy YA, et al. “Chromatin architecture in addiction circuitry identifies risk genes and potential biological mechanisms underlying cigarette smoking and alcohol use traits.” Molecular Psychiatry (2022): 1-10.
- https://neurosciencenews.com/genetics-alcohol-smoking-addiction-21073/