Zaburzenia odżywiania są jednymi z najbardziej śmiertelnych chorób w dziedzinie psychiatrii. Dotyczą dzieci, młodzież, jak i dorosłych. Jednakże zaburzenie z napadami objadania się w przeciwieństwie do innych zaburzeń odżywiania dotyczy głównie osób dorosłych.
Historia
W 1959 roku Stunkard opisał swoje obserwacje dotyczące niektórych osób z otyłością. Zauważył epizody przejadania się, nad którymi osoby otyłe nie mają kontroli. Około 40 lat później jego praca stała się wstępem do opisania zaburzenia z napadami objadania się (BED).
Rozpowszechnienie
Zaburzenie z napadami objadania się jest najczęściej diagnozowanym zaburzeniem odżywiania w populacji dorosłych. Rozpoznaje się je pośród 15,7 – 40% otyłych osób. W populacji ogólnej odsetek ten wynosi 1,12 – 6,6%. Średni wiek zachorowania szacuje się na około 23 lata.
Objawy
Zgodnie z ICD-11 zaburzenie z napadami objadania się, to zaburzenie odżywiania, które charakteryzuje się powtarzającymi się epizodami niekontrolowanego objadania się. Utrata kontroli nad jedzeniem, spożywanie większej ilości pokarmu, brak możliwości powstrzymania się od jedzenia, ani ograniczenia rodzaju lub ilości spożywanego pokarmu. Epizod objadania się występuje raz w tygodniu lub częściej przez okres co najmniej miesiąca.
W przeciwieństwie do bulimii nie występują zachowania kompensacyjne mające na celu uniknięcie przybierania na wadze. Jednakże występuje negatywny obraz swojego ciała. Według DSM-V objadanie się jest odbierane przez osobę cierpiącą na to zaburzenie jako bardzo przykre. Często występuje aż do nieprzyjemnego uczucia sytości i pomimo braku uczucia głodu. Może występować bardzo szybkie spożywanie posiłków, a także syndrom jedzenia wyłącznie w samotności z powodu wstydu. Zaburzenie z napadami objadania się cechuje się także występowaniem trudnych emocji, uczucia niepokoju, poczucia winy. Często też obrzydzenia, depresji i lęku.
Etiologia
Niestety nie jest znana dokładna przyczyna zaburzenia z napadami objadania się. Można powiedzieć, że z dużym prawdopodobieństwem przyczyny są natury psychologicznej, nie biologicznej. Niektórzy badacze podczas omawiania zaburzenia z napadami objadania się wspominają o uzależnieniu behawioralnym od jedzenia. Nadużywanie określonych produktów spożywczych związane jest między innymi z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu nagrody i może doprowadzić właśnie do rozwoju uzależnienia.
Jeden z modeli przyczyn otyłości tłumaczy, że obecność jedzenia aktywizuje pozytywne skojarzenia oraz wpływa na skupienie uwagi i kierunek motywacji. A to prowadzi do częstszego sięgania po jedzenie. Co więcej, w przejadaniu się istotną rolę odgrywają niewydolne mechanizmy regulacji emocjonalnej.
Leczenie
Leczenie obejmuje zarówno farmakoterapie i psychoterapie. Jednakże nie ma wyodrębnionej jednej skutecznej metody leczenia zaburzenia z napadami objadania się. Terapia rodzinna FBT w przypadku osób dorosłych nie sprawdza się. Dlatego potrzebne są dodatkowe badania w tym obszarze. Część osób z zaburzeniem z napadami objadania się decyduje się na operację bariatryczną.
Bibliografia:
American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, fifth edition (DSM-5). Arlington, VA: American Psychiatric Association; 2013
Bąk-Sosnowska M.: Kryteria różnicowe zaburzenia z napadami objadania się i uzależnienia od pożywienia w kontekście przyczyn otyłości oraz jej leczenia. Psychiatr. Pol. ONLINE FIRST, 2016; 49: 1-13. DOI: http://dx.doi.org/10.12740/PP/OnlineFirst/62824
Brittany Matheson, Ph.D., Nandini Datta, Ph.D, James Lock, M.D., Ph.D. Special Report: Youth With Eating Disorders—Time Is of the Essence in Achieving Remission, Psychiatric News, 25 Jan, 2023, DOI: https://doi.org/10.1176/appi.pn.2023.02.2.16
Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-11
Seligman, M.E.P., Walker, E.F., Rosenhan, D.L. (2003). Psychopatologia. Poznań: Zysk i S-ka
