Psychoza poporodowa jest rzadkim, ale najcięższym problemem zdrowia psychicznego, który rozwija się po porodzie. Jest zdecydowanie bardziej intensywnym stanem niż depresja okołoporodowa. To przytłaczające i przerażające doświadczenie wymaga natychmiastowej reakcji i leczenia. Nieleczona psychoza może prowadzić do samobójstwa lub dzieciobójstwa, jednak przy odpowiednim wsparciu większość osób w pełni wraca do zdrowia.
Oznaki i objawy psychozy poporodowej
Objawy psychozy poporodowej zwykle zaczynają się dość nagle, w ciągu kilku dni do kilku tygodni po porodzie. Psychoza poporodowa to mieszanka psychozy, depresji i manii. Oznacza to, że mogą występować poniższe objawy:
Co możemy odczuwać?
* podekscytowanie lub podniecenie
* silny niepokój
* silną depresję
* gwałtowne zmiany nastroju i stany lękowe
* zdezorientowanie
Jak możemy się zachowywać?
* być niespokojnymi
* być przesadnie podejrzliwymi wobec innych osób
* cierpieć na bezsenność
* być zdekoncentrowanymi
* doświadczać objawów psychotycznych, takich jak urojenia (np. omamy słuchowe) lub halucynacje.
Co to są urojenia i halucynacje?
Urojenia i halucynacje są aspektami psychozy. Urojenia to silne przekonania, których nie podzielają inni ludzie, znajdujący się w otoczeniu. Na przykład, możemy myśleć, że:
* ktoś nas śledzi
* ktoś czyta w naszych myślach
* posiadamy moc, aby wpływać na rzeczy, na które nie mamy wpływu
* mamy wyjątkowy wygląd lub bogate doświadczenia.
Niektóre urojenia mogą być bardzo przerażające, np. przekonanie, że ktoś próbuje nas kontrolować lub zabić. Tego rodzaju urojenia są często nazywane myśleniem paranoicznym lub paranoją.
Halucynacje to sytuacje, w których doświadczamy rzeczy, których nie doświadczają inni wokół. Na przykład słyszenie głosów, halucynacje wzrokowe i inne niewyjaśnione wrażenia.
Przyczyny psychozy poporodowej
Nie ma jednoznacznych dowodów na to, co powoduje psychozę poporodową. Istnieją jednak pewne czynniki, które oznaczają, że możemy być bardziej narażone na jej wystąpienie. Na przykład, jeśli:
* w rodzinie występowały problemy ze zdrowiem psychicznym, a w szczególności psychoza poporodowa
* występują wahania hormonalne (w szczególności niedobór estrogenów)
* wcześniejsza diagnoza choroby dwubiegunowej lub schizofrenii
* wcześniejszy traumatyczny poród lub ciąża
* niedobór snu
* wcześniejsza psychoza poporodowa (nawrót występuje nawet u 30% kobiet)
Istnieje jednak prawdopodobieństwo wystąpienia psychozy poporodowej, nawet jeśli w przeszłości nie wystąpiły problemy ze zdrowiem psychicznym.
Jeśli znajdziemy się w grupie podwyższonego ryzyka wystąpienia psychozy poporodowej, ważne jest, aby porozmawiać o swoim zdrowiu psychicznym z lekarzem lub położną. Mogą oni naprowadzić na to, co zrobić w przyszłości.
Leczenie psychozy poporodowej
Istnieją różne sposoby leczenia psychozy poporodowej, które może zaproponować lekarz, aby wspólnie podjąć decyzję o najlepszym rozwiązaniu dla pacjentki.
Leki
Lekarz najprawdopodobniej zaproponuje lek przeciwpsychotyczny, aby kontrolować nastrój i objawy psychotyczne. Może także zaproponować lek przeciwdepresyjny, który uspokoi i ustabilizuje nastrój. Niektóre z leków przenikają do mleka matki, dlatego na czas leczenia może być konieczne zaprzestanie karmienia piersią.
Elektrowstrząsy
Jeśli objawy są bardzo nasilone, a inne metody leczenia nie przynoszą rezultatów, lekarz może zaproponować pacjentowi terapię elektrowstrząsową.
Czy będę musiała pójść do szpitala?
Lekarz może zdecydować, że leczenie w szpitalu jest najlepszym sposobem uzyskania potrzebnej pomocy, szczególnie jeśli występują myśli samobójcze lub dzieciobójcze. Jeśli jest to możliwe, pacjentka powinna zostać przyjęta na oddział dla matek i niemowląt, gdzie będzie mogła pozostać z dzieckiem w czasie leczenia.
Wsparcie siebie w przypadku psychozy poporodowej
Przy psychozie okołoporodowej najważniejszą rzeczą, którą powinno się zrobić, jest uzyskanie pomocy. Warto porozmawiać z lekarzem prowadzącym lub psychiatrą. Jeśli nie czujemy się na siłach, aby porozmawiać z lekarzem, możemy porozmawiać z kimś zaufanym o naszym samopoczuciu, i poprosić go o wsparcie w uzyskaniu pomocy.
Po uzyskaniu profesjonalnej pomocy można również zadbać o siebie podczas powrotu do zdrowia.
Dołączenie do grupy wsparcia
Możemy czuć się naprawdę samotne lub niezrozumiane, ale rozmowa z innymi ludźmi może znacząco pomóc. Wsparcie od osób, które przeszły podobny stan, to doskonały sposób na podzielenie się swoimi uczuciami i wymianie doświadczeń z innymi osobami.
Rozpoznanie swoich czynników wyzwalających
Istotne jest, by prowadzić dziennik swoich nastrojów i tego, co dzieje się w naszym życiu. Może to pomóc w rozpoznaniu wzorców lub zauważeniu, co wpływa na zdrowie psychiczne. Może to również pomóc w uświadomieniu sobie, jakie doświadczenia lub uczucia mogą pogorszyć nasz stan.
Dzięki temu w przyszłości można łatwiej zauważyć, co się dzieje i poprosić o pomoc, zanim nasze samopoczucie się pogorszy.
Planowanie kolejnej ciąży
Wcześniejsze wystąpienie psychozy poporodowej, możesz powodować obawy ponownego zajścia w ciążę.
Doświadczenie psychozy poporodowej oznacza, że kobieta jest bardziej narażona na jej ponowne wystąpienie przy kolejnych ciążach. Jednak dzięki odpowiedniemu wsparciu może zaplanować odpowiednie kroki na wypadek, gdyby sytuacja się powtórzyła.
Jeśli więc chcemy mieć kolejne dziecko lub jeśli dowiemy się o ciąży, należy jak najszybciej porozmawiać ze swoim lekarzem i ustalić plan działania. Lekarz zadecyduje, czy jest potrzeba kontynuowania leczenia psychiatrycznego. Pomocna może okazać się również psychoterapia.
Lekarz może również skierować do psychiatry perinatalnego. Jest to lekarz specjalista, który może udzielić wsparcia ciężarnym pacjentkom lub tym, które niedawno urodziły dziecko i mają problemy ze zdrowiem psychicznym. Należy pamiętać, że skutki psychozy poporodowej dotykają nie tylko matkę, ale również jej najbliższych. Istnieje prawdopodobieństwo, że matka w czasie choroby będzie zaniedbywać dziecko, co wymaga zapewnienia mu odpowiedniej opieki z innej strony.
Zapraszamy również do przeczytania, czym jest depresja poporodowa.