Kiedy dziecko z ADHD wykazuje niepokojące zachowania, jego celem nie jest manipulowanie innymi czy szukanie uwagi. Te zachowania często są wynikiem tego, że ma trudności ze spełnianiem jakichś oczekiwań.
Karanie dzieci z ADHD
Frustracja dziecka z ADHD może objawiać się poprzez płacz, krzyk, ale i bicie innych czy niszczenie jakichś przedmiotów. W takich sytuacjach nierzadko rodzice stosują surowe kary. Tymczasem należy wiedzieć, że nie ma nic skutecznego ani współczującego w karaniu dziecka w celu zmiany jego zachowania.
Gdy dziecko z ADHD jest sfrustrowane, najprawdopodobniej nie potrafi wyrazić swoich emocji w bardziej dostosowany sposób. W takich sytuacjach kluczem jest współpraca rodzica z dzieckiem. To ona pozwoli rozwiązać problem.
Co więc należy zrobić? Na co zwrócić uwagę i… od czego zacząć?
Zachowania dziecka z ADHD — porady dla rodziców
Bądź uważny
Dzieci radzą sobie dobrze, jeśli potrafią.
Pojawia się jakiś problem, a dziecko wpada w frustrację? Dzieje się tak, ponieważ brakuje mu pewnych zasobów — umiejętności, które mu to umożliwią. Trzeba wiedzieć, że dzieci z ADHD mają często problem z elastycznością, adaptacją do zmian, regulacją emocji.
Uważnie obserwuj swoje dziecko oraz jego reakcję w różnych sytuacjach. Dzięki temu dowiesz się, co sprawia mu trudność i prowadzi do trudnych reakcji.
Zidentyfikuj nierozwiązane problemy
Niezidentyfikowane i nierozwiązane problemy, z którymi mierzy się dziecko z ADHD, mogą powodować frustrację.
Nierozwiązany problem to sytuacja, podczas której Twoje dziecko nie jest w stanie spełnić Twoich oczekiwań lub spełnia je niekonsekwentnie (czasami). Zamiast stale próbować zmieniać zachowanie swojego dziecka, zidentyfikuj problem, z którym się mierzy. Znajdź przyczynę jego trudności i niepowodzeń.
Trudne zachowania dziecka z ADHD? Ustal priorytety
Gdy dowiesz się, z czym Twoje dziecko ma problem, ustal priorytety. Wybierz trzy najważniejsze aspekty, nad którymi będziecie wspólnie pracować.
Jak ustalić priorytety? Weź pod uwagę poniższe aspekty.
- Bezpieczeństwo przede wszystkim. Czy któryś z problemów Twojego dziecka jest związany z niebezpiecznymi zachowaniami (takimi jak bicie innych)?
- Powtarzalność problemu. Które nierozwiązane problemy najczęściej przyczyniają się do niepokojących zachowań?
- Wpływ na siebie i innych. Które nierozwiązane problemy mają najbardziej negatywny wpływ na Twoje dziecko lub na osoby wokół?
Pamiętaj, że Twoje dziecko jest Twoim partnerem w rozwiązywaniu problemów.
Proces rozwiązywania problemów obejmuje następujące kroki:
1. Zbierz informacje od swojego dziecka na temat tego, co utrudnia mu spełnienie konkretnych oczekiwań. Może to brzmieć tak: „Zauważyłam, że masz trudności z wyłączeniem gry wideo, gdy nadchodzi pora kolacji. Dlaczego tak się dzieje?” Jeśli Twoje dziecko nie odpowie, spróbuj zgadnąć, o jaki problem chodzi. Poproś je, aby oceniło Twoje „domysły” w skali od 1 (nieprawda) do 5 (najbardziej prawda).
2. Wyjaśnij, dlaczego ważne jest, aby spełniać niektóre oczekiwania, które mu stawiasz. Zazwyczaj mieszczą się one w jednej z dwóch kategorii: jak nierozwiązany problem wpływa na dziecko lub jak nierozwiązany problem wpływa na innych. Zazwyczaj obawy dotyczą zdrowia, bezpieczeństwa i/lub nauki.
3. Pracuj z dzieckiem z ADHD nad rozwiązaniem, które jest realistyczne i satysfakcjonujące dla obu stron.
Podejście typu win-win w wychowywaniu dziecka
Jak zastosować podejście typu win-win w relacji z dzieckiem z ADHD (i nie tylko)?
Pewien ojciec opowiedział o niechęci swojej małej córki do mycia zębów wieczorem przed snem. Ojciec był pewien, że problemem jest smak pasty do zębów. Kupował różne smaki pasty, ale problem pozostał. Zapytał córkę, co jest dla niej trudne w myciu zębów przed snem. Powiedziała: „Kiedy myję zęby, mam całą twarz pokrytą wodą i nienawidzę tego uczucia”. To był problem, którego różne smaki pasty do zębów nigdy by nie rozwiązały.
Wtedy ojciec przedstawił swoje obawy. „Jeśli nie myjesz zębów, możesz mieć próchnicę. Wtedy bolą zęby i trzeba wdrożyć kosztowane leczenie”. Następnie zaprosił córkę do współpracy. „Zastanawiam się, czy istnieje sposób, abyśmy uniknęli próchnicy, ale jednocześnie, żebyś podczas mycia zębów nie miała wody na twarzy. Masz jakieś pomysły?”
Córka wówczas zapytała: „Czy mogę owinąć twarz ręcznikiem, zanim będę myła zęby?”
W ten sposób problem został rozwiązany. Zarówno ojciec, jak i córka otrzymali odpowiedzi na swoje obawy, a niczyj autorytet nie został podważony.
Taka zaangażowana forma komunikacji, nastawiona na uczucia, emocje i potrzeby drugiej osoby, ma szansę przynieść wiele pozytywnych doświadczeń w relacji z dzieckiem z ADHD i pomóc w rozwiązywaniu rozmaitych problemów.
Kreatywność jest mile widziana!
Więcej przeczytasz tutaj: https://www.additudemag.com/collaborative-problem-solving-defiant-child/
