Osoby cierpiące na zaburzenie typu borderline (borderline personality disorder, BPD) wykazują znaczne zaburzenie funkcjonowania społecznego. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi teoriami rozwoju BPD, u osób z tym zaburzeniem dochodzi do nieprawidłowego kształtowania się interakcji społecznych w dzieciństwie.
W środowisku wspierającym rodzic pokazuje dziecku, że rozumie i przyjmuje jego emocje, będąc niejako zwierciadłem dla emocji dziecka. Pomaga to dziecku internalizować obraz swojej emocjonalności. Osoby z BPD bardzo często w dzieciństwie są zaniedbywane lub doświadczają przemocy, co niestety prowadzi do zaburzenia komunikacji społecznej i tworzeniu się bariery dotyczącej ufania innym.
Aby rozumieć złożoność komunikacji społecznej, musimy nie tylko ufać i wierzyć w przekaz, ale także czasami poddawać go w wątpliwość. Przykładem takiej sytuacji jest stosowanie ironii przez rozmówcę, kiedy to przekaz werbalny jest przeciwieństwem tego, co nadawca chce zakomunikować.
Jak osoby z BPD rozumieją ironię
W przeprowadzonym niedawno badaniu 60 osób (30 z osobowością borderline i 30 dobranych osób bez tego zaburzenia) wypełniło kilka kwestionariuszy psychologicznych: Interpersonal Reactivity Index (IRI), Schizotypal Personality Questionnaire (SPQ), Borderline Symptom List (BSL-32) oraz zadanie polegające na wykrywaniu ironii.
Zadanie z wykrywaniem ironii zawierało uwagi krytyczne oraz pochwalne ukryte w tekście. Za pomocą oceny dosłowności wypowiedzi oraz wydźwięku (pochwała/krytyka) oceniano, czy osoby z BPD są w stanie dostrzegać ironię w wypowiedziach.
Wyniki badania
Osoby z BPD miały większy problem z odróżnieniem wypowiedzi dosłownych od ironicznych, niż osoby z grupy kontrolnej. Ani cechy schizotypowe ani empatia nie wyjaśniały tego efektu.
Jest to pierwsze badanie, które wykazuje niższą zdolność detekcji ironii u osób z BPD. Wyniki te wskazują na konieczność spójnej, transparentnej komunikacji, w celu tworzenia warunków do nawiązywania zaufania z osobami z zaburzeniem BPD.