Głównym działaniem niepożądanym metylofenidatu, pojawiającym się u nawet 30% pacjentów z ADHD jest zmniejszenie apetytu. Regularne spożywanie pełnowartościowych posiłków jest bardzo istotne u dzieci, stanowiąc warunek prawidłowego wzrostu. Stąd zlecając metylofenidat u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym ostrzegam, że może on mieć wpływ na wzrost.
Czy słusznie?
Odpowiedź na to pytanie niestety nie jest prosta. Postaram się to pokazać na przykładzie kilku publikacji, które badały to zagadnienie u dzieci (i dorosłych) z ADHD.
Badania
W badaniu przeprowadzonym w 2017 roku oceniano najbardziej optymalne formy leczenia dzieci z ADHD (Multimodal Treatment Study of Children with ADHD). Badaniem objęto 579 dzieci (w wieku 7-10) lat z mieszanym typem ADHD. Dzieci obserwowano do osiągnięcia 18 roku życia (czyli przez 2-16 lat) i porównywano z 289 równolatkami. Stwierdzono, że wzrost uczestników, którzy cały czas przyjmowali leczenie, był o ok. 2,5 cm niższy od wzrostu oczekiwanego. Jednak przy porównaniu nieleczonych dzieci z ADHD do dzieci bez ADHD okazało się, że są one niższe o 1,3 cm.
W badaniu przeglądowym opublikowanym w 2010 r. autor doszedł do wniosku, że utrata oczekiwanego wzrostu jest stosunkowo niewielka. Co więcej, wydaje się, że po przerwaniu leczenia dziecko “nadrabia” niedobór wrostu. Autor sugerował, że zmniejszenie wzrostu wynika z obniżenia apetytu oraz być może blokowania hormonu wzrostu. Stwierdzono, że planowe wakacje lekowe są skuteczne w umożliwianiu nadrobienia niedoboru wzrostu.
Z kolei w analizie 340 rekordów medycznych osób dorosłych z rozpoznaniem ADHD w dzieciństwie oceniono, że leczenie stymulantami nie jest związane z niedoborem wzrostu w dorosłości. Z pacjentami leczonymi od dzieciństwa stymulantami skontaktowano się w dorosłości i dokonano pomiaru wzrostu. Dane porównywano z grupą kontrolną liczącą 680 osób bez ADHD. Jednocześnie badacze zauważyli, że osoby z ADHD, niezależnie od tego, czy są leczone stymulantami, czy nie, mają wzrost o ok. 1 cm niższy, niż osoby bez ADHD.
W ostatniej z tego cyklu prac, opublikowanej w 2018 r. i przeprowadzonej na niewielkiej grupie 93 pacjentów z ADHD, nie odnotowano wpływu na wzrost. Badacze analizowali dane pacjentów w wieku 5-14 lat i porównywali z grupą kontrolną. Stwierdzono większą częstość osób otyłych, przy czym leczenie metylofenidatem obniżało z czasem BMI pacjentów. Uznano, że metylofenidat, jest skuteczny nie tylko w leczeniu ADHD, ale również w normalizacji stanu odżywienia pacjentów.
Podsumowanie
Wydaje się, że przy poradnictwie lekowym dotyczącym stosowania metylofenidatu u dzieci możemy zapewnić rodziców, że efekt leku na wzrost jest minimalny lub żaden. Jednocześnie warto zwrócić uwagę, że prawidłowe żywienie, które często jest problemem u dzieci z ADHD, może mieć większy wpływ na ich wzrost, niż metylofenidat.
Co więcej, należy koniecznie pamiętać o wdrażaniu wakacji lekowych od metylofenidatu, zgodnie z zaleceniami lekarza.
Osoby zainteresowane tematyką najnowszych informacji naukowych ze świata ADHD zapraszamy na naszą grupę ADHD u dzieci, ADHD u kobiet oraz ADHD u dorosłych.
Zapraszam też do subskrybowania naszego kanału na YT, gdzie zajmujemy się tematyką ADHD.
