Home ADHD Zaburzenie regulacji emocji – brakujące ogniwo w rozumieniu ADHD

Zaburzenie regulacji emocji – brakujące ogniwo w rozumieniu ADHD

0
Stress, divorce and senior couple after a fight in the family home thinking of conflict, problem and break up on sofa. Mental health, angry and upset old man on the couch with his frustrated wife.

Zaburzenie neurorozwojowe, jakim jest zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD), zgodnie z aktualną klasyfikacją chorób DSM-V i ICD-11 obejmuje trzy objawy osiowe: nadpobudliwość, zaburzenia koncentracji i impulsywność zachowania. Kryteria rozpoznania nie wspominają nic na temat emocjonalności osób z ADHD. Stąd też wielu moich kolegów psychiatrów kiedy zgłasza się do nich pacjent z ADHD skarżący się na obniżenie czy wahania nastroju rozpoznaje depresję, chorobę dwubiegunową lub zaburzenie osobowości (np. osobowość chwiejną emocjonalnie, np. borderline).

Na czym polega auto-regulacja emocji?

Według Koole et al. (2011) każdy człowiek ma zdolność polegającą na auto-regulacji emocji, która obejmuje:

  • Zdolność do blokowania nieodpowiednich zachowań wyzwalanych przez silne emocje,
  • Zdolność do wyciszania się i zmniejszania nasilenia silnych emocji,
  • Zdolność odwracania uwagi od zdarzeń wywołujących silne emocje,
  • Zdolność reorganizowania lub zastępowania emocji innymi emocjami, które są zdrowsze i przyczyniają się do osiągnięcia celów długookresowych.

Wydaje się, że wszystkie powyższe elementy auto-regulacyjne gorzej funkcjonują u osób z ADHD. Osoby te mają np. tendencję do “zanurzania” się w negatywnych emocjach i “zapętlania” swoich myśli wokół nich. W efekcie osoba z ADHD potrafi godzinami, a nawet dniami myśleć o negatywnym zdarzeniu, którego zabarwienie emocjonalne często wynika z subiektywnej interpretacji.

Historia zaburzenia

Powyższe zauważyli już pierwszy lekarze zajmujacy się ADHD. Już w 1770 roku, kiedy Melchior Weikard opisywał chłopców z ADHD zauważył, że są oni “lekkomyślni, niefrasobliwi i nieprzewidywalni”. W 1798 r. Alexander Crichton ujął “frustrację emocjonalną” jako element zaburzeń uwagi u dzieci. Na początku XX wieku George Still wprost juz pisał o impulsywności emocjonalnej i słabej regulacji emocji u dzieci z “defektem kontroli moralnej” (historię zmieniających się nazw ADHD opisałem tutaj), twierdząc, że bez tego elementu nie można skonceptualizować zaburzeń kontroli zachowań.

Także w kolejnych latach Mark Stewart (1970) opisując “zespół dziecka hiperaktywnego” wymieniał jako elementy tego zespołu niską tolerancję frustracji, pobudliwość emocjonalną i szybkie wpadanie w złość.

Pomimo to, kiedy w 1968 roku po raz pierwszy zawarto “hiperkinetyczną reakcję dziecięcą” w amerykańskiej klasyfikacji chorób (DSM II) zaburzenia regulacji emocji nie znalazły się wśród kryteriów rozpoznania.

Zaburzenie regulacji emocji czyli DESR

W 2004 r. opublikowano badanie, którego autorzy postanowili zweryfikować hipotezę psychologa Russella Barkley’a, mówiącą o tym, że zaburzenia regulacji emocji (deficient emotional self-regulation, DESR) stanowią centralny element ADHD. W badaniu tym matki dzieci z ADHD w wieku 6-15 lat zostały poproszone o ocenę funkcjonowania emocjonalnego swoich dzieci.

Na podstawie ankiety badacze stwierdzili, że dzieci z ADHD reagowały znacznie mocniej na zarówno bliskie jak i oddalone w czasie negatywne, ale nie pozytywne zdarzenia. Jednocześnie reakcja na konsekwencje ich zachowania była słabsza niż u dzieci bez ADHD. Fakt ten stanowi podstawę zaleceń, by u dzieci z ADHD częściej stosować zachętę pozytywną, a unikać konsekwencji negatywnych (kar) (o konkretnych radach dla rodziców wynikających z tych uwarunkowań pisałem tutaj).

W 2011 r. Russell Barkley przeprowadził badania ankietowe wśród dzieci i dorosłych z ADHD, pytając ich o różne aspekty funkcji wykonawczych, w tym regulację emocji. Okazało się, że objaw ten wymieniany był jako jeden z najważniejszych elementów zaburzenia przez respondentów, występuje bowiem aż u 70-85% pacjentów.

Co składa się na ten objaw

Z mojego doświadczenia w pracy z dorosłymi i dziećmi z ADHD, osoby te cechują się:

  • niską tolerancją na frustrację, powodującą np. szybkie rezygnowanie z podążania do celu, kiedy pojawią się przeszkody,
  • słabym modulowaniem negatywnych emocji pojawiających się w relacji z innymi osobami – co często prowadzi do niezrozumienia przez innych i osłabienia/zerwania relacji społecznych,
  • szybkim wpadaniem w złość lub nawet wrogość (znowu – prowadzi to do osłabienia relacji społecznych),
  • większą pobudliwością emocjonalną, impulsywnością odczuwania i wyrażania emocji.

Zrozumienie, że zaburzenie regulacji emocji stanowi centralną część ADHD pozwala m.in. na prawidłową konceptualizację problemów emocjonalnych dziecka i dorosłego z ADHD, w szczególności podejmowania przez nich prób samobójczych, dokonywania samookaleczeń czy 11 razy częstszego niż w populacji ogólnej popadania w zaburzenia opozycyjno-buntownicze.

Osoby zainteresowane tematyką najnowszych informacji naukowych ze świata ADHD zapraszamy na naszą grupę ADHD u dzieciADHD u kobiet oraz ADHD u dorosłych.

Zapraszam też do subskrybowania naszego kanału na YT, gdzie zajmujemy się tematyką ADHD.

Literatura

Koole, S. et.al. (2011). The self-regulation of emotion. In Vohs, K., Baumeister, R. (Eds).Handbook of self-regulation, second edition: research, theory, and applications.(pp 22-40). Guilford Press.

NO COMMENTS

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

Exit mobile version