Drugim ciekawym wykładem z przedwczorajszej konferencji “El Camino Health 5th Annual Maternal Mental Health Symposium”, który chciałbym omówić było zastosowanie leków stabilizujących nastrój w ciąży i połogu. Wykład wygłosiła dr Crystal Clark.
Przypominam, że choroba dwubiegunowa (ChAD) u kobiet różni się przebiegiem od mężczyzn, w następujących aspektach:
- dochodzi do częstszych zmian faz,
- częściej występuje ChAD z hipomaniami, a nie maniami,
- częściej występują okresy depresji, niż manii,
- rozpoznanie stawia się dużo później (po ok. 11 latach od początku choroby, vs 7 lat w przypadku mężczyzn)
- występuje większa częstość epizodów mieszanych.
Jak pisałem wielokrotnie, istnienie zaburzeń psychicznych u kobiety przed ciążą jest bardzo silnym pozytywnym czynnikiem prognostycznym (tzn. oznacza duże ryzyko) dla nawrotu choroby w ciąży i połogu.
Nie inaczej jest w przypadku kobiet z ChAD. Ocenia się, że ryzyko epizodu ChAD u kobiety w ciąży wynosi 45-50%, natomiast po urodzeniu dziecka spada do 20-50%.
Oczywiście najważniejszym czynnikiem wpływającym na ryzyko jest fakt przyjmowania lub nieprzyjmowania leków stabilizujących nastrój. Według badań, jeśli kobieta z ChAD nie przyjmuje leków w ciąży, ryzyko nawrotu jest ogromne, bo 66%. U kobiet przyjmujących stabilizatory nastroju w ciąży jest to zaledwie 23%. W praktyce przekłada się to na fakt, że kobiety z ChAD mają 7x większe ryzyko pierwszej hospitalizacji psychiatrycznej w czasie pierwszego miesiąca po urodzeniu dziecka.
Jeśli rzeczywiście dojdzie do nawrotu choroby w ciąży, to najczęściej jest to epizod depresyjny, ale niestety aż u 25% kobiet dochodzi do epizodu psychotycznego. W tym miejscu chciałbym zaprezentować moim zdaniem najważniejszy slajd z przedwczorajszej konferencji, dotyczący następstw nieleczenia ChAD w ciąży.
Do następstw tych należą:
- opóźnienie wzrostu wewnątrzmacicznego
- niska masa urodzeniowa
- stan przedrzucawkowy
- poród przedwczesny
- zaburzenia neurorozwojowe
- impulsywność prowadząca do nieprzewidywalnych zachowań (co ma wpływ na płód)
- samobójstwa
Najlepszym kwestionariuszem do oceny zaburzeń afektywnych jest MDQ, którego polską wersję znaleźć można tutaj.
