Czas spędzany przed ekranem obejmuje przeglądanie mediów społecznościowych, granie w gry, oglądanie treści online. Obecnie to nieodłączny element codziennego życia nastolatków. Umożliwia interakcję z rówieśnikami, zdobywanie informacji oraz wyrażanie swojej tożsamości. Chociaż czas przed ekranem może wywoływać obawy dotyczące wpływu na zdrowie psychiczne i aktywność fizyczną, istnieją badania wskazujące na pozytywne aspekty, takie jak budowanie relacji społecznych i rozwijanie umiejętności cyfrowych, które są nieodzowne w dzisiejszym zglobalizowanym świecie. Czy odłączenie dziecka od Internetu to dobry pomysł? Czy czas spędzany przed ekranem może rzeczywiście przynieść coś dobrego?
Nastolatek offline kontra nadmiernie spędzający czas przed ekranem
Czy czas spędzony przez nastolatków przed ekranem rzeczywiście wpływa na ich zdrowie psychiczne? Keith Hampton, profesor z Michigan State University przeprowadził w tym wątku badanie. Jego zdaniem rodzice mogą mieć nadmierne obawy dotyczące ilości spędzanego czasu przed ekranem swoich dzieci. Badania przeprowadzone przez Hamptona i jego zespół wskazują, że nastolatki, które są wyłączone z dzisiejszych technologii, doświadczają większej izolacji społecznej. Ponadto w wyniku stresu mogą doznać problemów zdrowotnych. Media społecznościowe i gry online odgrywają ważną rolę w kształtowaniu tożsamości i zapewnianiu wsparcia społecznego młodym ludziom.
Charakterystyka wieku nastoletniego
Dzieciństwo i okres dorastania stanowią zaledwie 20% całego życia człowieka, ale są niezwykle istotne dla późniejszego rozwoju dorosłego. W ostatnich klasach szkoły podstawowej (wczesna adolescencja) dzieci przechodzą przez fazę przejściową, przygotowując się do następnego etapu – dorastania.
Wczesna adolescencja to czas intensywnych zmian zarówno biologicznych, jak i psychicznych. Tymczasem późna adolescencja, kiedy uczęszczają już do szkoły średniej, to etap stabilizacji, rozwijania życia społecznego i kształtowania własnej niezależności. Przemiany biologiczne prowadzą do osiągnięcia dojrzałości płciowej, a przemiany psychiczne dążą do wypracowania pełnej osobowości.
Relacje społeczne
Bez wątpienia, dla młodego człowieka w okresie dojrzewania nawiązywanie relacji międzyludzkich ma ogromne znaczenie, zarówno z rówieśnikami, jak i dorosłymi. Jednak te relacje zyskują nowy charakter w porównaniu do wcześniejszych lat. Nastolatki coraz więcej czasu spędzają w gronie swoich rówieśników, zmniejszając kontakt z rodziną. Co więcej, więzi z rodzicami mogą stać się napięte i konfliktowe. Jednocześnie, kształtujące się grupy rówieśnicze przynoszą poczucie wspólnoty, tworząc wyraźny podział między „nami” jako młodzieżą a „nimi” jako dorosłymi.
W tym czasie pojawiają się także pragnienia dotyczące podobnego wyglądu, stylu ubierania się, fryzur oraz zachowań, a także spędzania czasu po szkole. To także okres, w którym rozwijają się pierwsze uczucia miłosne i głębokie przyjaźnie. Często zdarza się, że młodzi ludzie silnie identyfikują się z grupą rówieśniczą, co może prowadzić do silnej zależności od niej. To z kolei skutkuje podporządkowaniem się ustalonym wzorcom i schematom zachowań, a także dostosowywaniem się do poglądów większości w grupie.
W zamian za to otrzymują akceptację, poczucie przynależności i pewnego rodzaju bezpieczeństwo. Czas spędzany przed ekranem też się w to wlicza. Młodzież po zajęciach szkolnych ma cały czas ze sobą kontakt za pomocą nowych technologii. Ponadto osoby, które w szkole są odrzucone przez rówieśników, potrafią znaleźć grupę online, która ich akceptuje. Zabraniając im dostępu do ekranów, często zabiera im się możliwość otrzymania akceptacji przez rówieśników.
Obszary wiejskie – wyjątkowe wyzwanie dla spędzania czasu przed ekranem
Według badania Hamptona duża grupa nastolatków z obszarów wiejskich w Ameryce doświadcza odłączenia z powodu słabej infrastruktury doprowadzającej Internet. Te dzieci często mają ograniczony dostęp do Internetu poza szkołą. Co wiąże się z mniejszą ilością czasu przed ekranem wśród nastolatków. Wyniki badania wskazują, że ta „izolacja” może mieć negatywny wpływ na ich samoocenę i zdrowie psychiczne.
Wyniki tego badania mówią, że czas spędzany przez nastolatków przed ekranem nie ma dużego wpływu na ich samoocenę. Natomiast młodzież, która dużo korzysta z nowych technologii, może zgłaszać wyższą samoocenę niż osoby, które żyją „offline”. To pokazuje, że izolacja społeczna młodzieży wynika z braku dostępu do mediów, a nie samego korzystania z nich.
Balans jest kluczem
Hampton sugeruje, że istotne jest, aby rodzice skupiali się nie tylko na ilości czasu spędzanego przed ekranami. Ważne jest, aby nauczyć dzieci jakościowo używać technologii. Dobra komunikacja z nastolatkami i wspieranie ich w rozwijaniu umiejętności technologicznych może przyczynić się do ich wyższej samooceny. A także zdrowego korzystania z nowych technologii.
Oczywiście, obecność młodzieży w mediach społecznościowych ma swoje pułapki. Takie jak zagrożenia związane z zastraszaniem online i negatywne skutki spędzania czasu na treściach szkodliwych. Wisienką na torcie są uzależnienia behawioralne. Niemniej jednak, badania Hamptona pokazują, że odpowiednia edukacja i rozmowa z nastolatkami na temat korzystania z mediów społecznościowych mogą pomóc w zminimalizowaniu tych zagrożeń.
Chociaż obawy dotyczące czasu przed ekranem są zrozumiałe, badania Hamptona sugerują, że istnieją ważniejsze czynniki wpływające na zdrowie psychiczne nastolatków. Zabronienie dziecku spędzania czasu przed ekranem może mieć bardziej negatywny wpływ na ich samoocenę niż sama ilość czasu spędzanego online. Istotne jest znalezienie balansu między korzystaniem z nowych technologii a aktywnościami społecznymi oraz działaniami w świecie rzeczywistym. Dla osób zainteresowanych tematem zachęcam do zapoznania się z naszym artykułem dotyczącym wpływu gier komputerowych na rozwój dziecka.