W dniu 10.4.2024 w Klinice Alma przy ul. Trębackiej w Warszawie oraz online (live na kanale @PsychiatraPlus na YT) odbył się wykład dra hab. n. med. Jarosława Jóźwiaka, specjalisty w dziedzinie ADHD. Wykład dotyczył zagadnienia związku ADHD z zaburzeniem borderline. Dr Jóźwiak opowiadał także o tym, w jaki sposób terapia DBT odpowiada na potrzeby pacjentów z ADHD.
Czytaj także: Zaburzenie regulacji emocji – brakujące ogniwo w rozumieniu ADHD
Czy ADHD istnieje ?
Historia ADHD sięga XVIII wieku, gdy Melchior Adam Weihard pierwszy opisał u pacjentów objawy braku uwagi, rozproszenia i trudności z ukończeniem zadań. Za ojca ADHD przez długi czas uważano Alexandra Crichton’a, który w 1798 roku w książce o zaburzeniach psychicznych wspomniał o “chorobie nieuwagi”.
Czytaj także: Osobowość borderline, a preferencje muzyczne
Jaka jest częstotliwość występowania ADHD?
Najczęściej podawane statystyki wskazują, że ADHD dotyczy około 10% dzieci i 5% dorosłych. Część osób z wiekiem doświadcza złagodzenia objawów. Warto wspomnieć, że niektórzy doświadczają ich zaostrzenia pod wpływem czynników środowiskowych. W Stanach Zjednoczonych podawane są statystyki występowania ADHD wahające się, w zależności od regionu, od 6,1% do 16,3%. Trend globalny wskazuje na wzrost liczby diagnoz ADHD. Amerykańskie Towarzystwo Pediatryczne opisuje ADHD jako jedno z najczęstszych przewlekłych zaburzeń dziecięcych. Podaje jednocześnie, że 30%-50% wszystkich wizyt u psychologa lub psychiatry z dzieckiem wynika z nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi.
Trudności w funkcjonowaniu
Europejski Konsensus dotyczący Diagnostyki i Leczenia ADHD podkreśla spore problemy życiowe związane z tym zaburzeniem. Są nimi m.in.: trudności w nauce, porzucanie szkoły, problemy zawodowe, finansowe, a nawet zwiększone ryzyko śmiertelności.
Zaburzenia współistniejące
Współistniejące zaburzenia psychiczne przy ADHD to częsta sytuacja. Około 80% pacjentów ma co najmniej jedno, a ponad 60% kilka takich zaburzeń. Zaburzenia depresyjne, problemy w nauce, zaburzenia zachowania, uzależnienie od substancji psychoaktywnych, zaburzenia osobowości i autyzm mogą towarzyszyć ADHD, wpływając na różne aspekty życiowe.
Czytaj także: Rozpoznanie zaburzenia osobowości typu borderline nie powinno już być stosowane w medycynie
Zaburzenie regulacji emocji – jako główny objaw ADHD
Dysregulacja emocji, jako główny objaw ADHD, powinna być fundamentalnym aspektem diagnozy. Dysregulacja emocjonalna jako czwarty filar ADHD, może wynikać z nadreaktywności na bodźce emocjonalne i trudności w samoregulacji. Badania wskazują na związek między objawami emocjonalnymi i ADHD, co może prowadzić do nowej klasyfikacji diagnostycznej. Szlaki dopaminowe, niezbędne dla kontroli impulsów i emocji, są zaburzone u osób z nadpobudliwością psychoruchową z deficytem uwagi. To z kolei może prowadzić do trudności w regulacji zachowań. Elementy terapii DBT, takie jak behawioryzm, dialektyka i uważność, odpowiadają na potrzeby osób z ADHD z zaburzeniami emocjonalnymi. Terapia ta wykazuje przewagę nad innymi metodami terapeutycznymi, szczególnie w przypadku regulacji emocji.
Czytaj także: Osoby z zaburzeniem borderline przedkładają reprodukcję nad zdrowie somatyczne
ADHD a zaburzenie borderline
W kontekście związków między ADHD, borderline i PTSD, badania wskazują na silną korelację między nimi, a ADHD jako potencjalnym prekursorem BPD. Leki na ADHD, zwłaszcza stymulatory i atomoksetyna, oraz dialektyczna terapia behawioralna (DBT) wykazują obiecujące działanie w leczeniu ADHD i powiązanych zaburzeń, takich jak BPD.
Czytaj także: Leki na ADHD zmniejszają ryzyko samobójstwa u osób z zaburzeniem borderline
Wnioski
Wnioski potwierdzają istotność diagnozy i skuteczność terapii, w tym DBT, w radzeniu sobie z objawami ADHD oraz powiązanych zaburzeń. Dysregulacja emocjonalna jako osiowy objaw ADHD wymaga holistycznego podejścia terapeutycznego, wykorzystując zarówno interwencje farmakologiczne, jak i terapię behawioralną. Dalsze badania i interwencje terapeutyczne skoncentrowane na leczeniu ADHD mają potencjał prowadzący do poprawy jakości życia i funkcjonowania pacjentów .
