Przyjaźń i związki romantyczne
Przyjaźnie wśród nastolatków pełnią kluczową rolę w procesie rozwoju. Umożliwiają naukę umiejętności społeczno-emocjonalnych i wpływają na wiele zachowań, takich jak wyniki w nauce czy ryzykowne zachowania. Jakość przyjaźni w wieku młodzieńczym wiąże się pozytywnie z wieloma aspektami. Należą do nich między innymi poczucie własnej wartości, poczucie przynależności do szkoły i subiektywne samopoczucie. Jednak przyjaźnie w okresie dojrzewania, ze względu na swoją kruchość, są łatwiejsze do zakończenia niż relacje intymne czy rodzinne. Stanowi to spore wyzwanie dla zrozumienia ich dynamiki.
Związki romantyczne stanowią kolejny istotny aspekt relacji rówieśniczych. Są one swego rodzaju drogami samopoznania, które kształtują się w wyniku interakcji z rówieśnikami. Z jednej strony, związki romantyczne mogą sprzyjać integracji społecznej i wsparciu emocjonalnemu, gdy partnerzy romantyczni są również przyjaciółmi lub mają wspólnych przyjaciół. Z drugiej strony, mogą prowadzić do izolacji społecznej i konfliktów, gdy partnerzy romantyczni są w opozycji do przyjaciół lub ich nie mają.
Pytania badawcze
W omawianym badaniu wzięto pod uwagę aspekty wpływu związków romantycznych na przyjaźnie młodzieży. Zbadano, jak zaangażowanie w relację romantyczną wpływa na początki i końce przyjaźni wśród nastolatków. Postawiono następujące pytania badawcze: Czy nastolatki w relacjach są mniej lub bardziej skłonne do nawiązywania nowych przyjaźni niż nastolatki niezaangażowane w związki romantyczne? Czy młodzież tworząca więzi jest bardziej lub mniej skłonna do zakończenia istniejących przyjaźni niż ci niezaangażowani? Czy nastolatki w związkach romantycznych są bardziej lub mniej skłonne do nawiązywania przyjaźni z innymi będącymi w związkach niż te niezaangażowane?
Metodologia
Do badania użyto danych z “Teenage Friends and Lifestyle Study”. Było to podłużne badanie przyjaźni wśród nastolatków w Glasgow, Szkocja, z lat 1995-1997 (Michell i Amos, 1997). Badacze wybrali ten zestaw danych, ponieważ umożliwia on dogłębne zbadanie dynamiki społecznej, często nieobecnej w bardziej współczesnych zestawach danych. W badaniu brało udział 160 uczestników, z odsetkiem odpowiedzi od 93,75% do 85,63% w poszczególnych falach. Skupiono się na dwóch ostatnich falach danych, które reprezentują dwie najstarsze kohorty uczniów i te z największym prawdopodobieństwem poważnie randkujące. Wykluczono natomiast tych, którzy nie mieli informacji o płci lub statusie randkowym (n = 27), z końcową próbą 133 uczniów.
Badacze definiowali związek romantyczny jako związek z osobą płci przeciwnej, z którą uczestnik często spędzał czas, rozmawiał i okazywał uczucia. Przyjaźń była zdefiniowana jako relacja z osobą tej samej lub przeciwnej płci, z którą uczestnik często spędzał czas, rozmawiał i miał wspólne zainteresowania. Badacze prosili o podanie nazwisk pięciu najlepszych przyjaciół i trzech partnerów romantycznych, z którymi byli w związku w ciągu ostatniego roku. Uczniowie byli również proszeni o ocenę siły każdej przyjaźni i związku na skali od 1 (najniższa) do 5 (najwyższa).
Przyjaźń była uznawana za istniejącą, jeśli została wymieniona przez co najmniej jednego ucznia. Siła przyjaźni była uznawana za średnią ocenę obu uczniów, jeśli obaj ją podali, lub za ocenę jednego ucznia, jeśli tylko jeden ją podał. Status romantyczny był uznawany za pozytywny, jeśli uczeń podał co najmniej jednego partnera romantycznego, lub za negatywny, jeśli nie podał żadnego.
Aby zbadać wpływ związków romantycznych na początki i końce przyjaźni wśród nastolatków, użyto dynamicznego, statystycznego modelu sieciowego STERGM. Dodatkowo, skontrolowano wpływ innych zmiennych. Były nimi płeć, rasa, poziom edukacji rodziców, oceny szkolne, zaangażowanie w działania pozalekcyjne i siła przyjaźni.
Wyniki
Badanie wykazało, że związki romantyczne mają znaczący wpływ na początki i końce przyjaźni wśród nastolatków. Wyniki sugerują, że nastolatki w relacjach romantycznych mniej chętnie nawiązują nowe przyjaźnie. Są też bardziej skłonne do zakończenia istniejących przyjaźni niż nastolatki niezaangażowane w takie relacje. Ponadto, wyniki wskazują, że nastolatki w związkach preferują przyjaźnie z innymi nastolatkami, które są w związkach romantycznych. Te wyniki są zgodne z teorią wymiany społecznej. Zakłada ona, że ludzie dążą do maksymalizacji korzyści i minimalizacji kosztów w swoich relacjach. Zgodnie z tą teorią, nastolatki w związkach mogą postrzegać przyjaźnie jako mniej korzystne. Głównie ze względu na fakt, że mogą one konkurować z relacjami romantycznymi o czas i uwagę. Z drugiej strony, nastolatki w związkach romantycznych mogą postrzegać przyjaźnie z innymi nastolatkami w związkach romantycznych jako bardziej korzystne, ponieważ mogą one zapewniać wsparcie, zrozumienie i walidację ich relacji.
Wnioski na temat związków romantycznych
Omawiane badanie ma kilka implikacji teoretycznych i praktycznych dla zrozumienia dynamiki przyjaźni wśród nastolatków. Badanie pokazuje, że związki romantyczne są ważnym czynnikiem wpływającym na początki i końce przyjaźni wśród nastolatków. Potwierdza to znaczenie uwzględniania związków romantycznych w badaniach nad sieciami przyjaźni. Wyniki wskazują, że więzi romantyczne mogą mieć zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki dla przyjaźni wśród nastolatków. To z kolei sugeruje, że związki romantyczne nie są jednorodną kategorią i wymagają bardziej zróżnicowanego podejścia.
Ograniczenia
Badanie to ma również kilka ograniczeń, które należy wziąć pod uwagę przy interpretacji wyników. Po pierwsze, próba była mała i niereprezentatywna dla całej populacji nastolatków. Dlatego nie powinniśmy uogólniać wyników na inne konteksty i grupy. Po drugie, metoda pomiaru więzi romantycznych i przyjaźni opierała się na samozgłoszeniu uczniów. Może to być obarczone błędami pomiaru i tendencyjnością. Po trzecie, metoda analizy danych opierała się na modelu STERGM. Zakłada on, że zmiany są napędzane przez lokalne, warunkowe prawdopodobieństwa, które są stałe w czasie. Jednak w rzeczywistości, zmiany w sieci mogą być również napędzane globalnie. Mogą to być niezależne procesy, takie jak zdarzenia życiowe, trendy społeczne lub wpływy zewnętrzne. A one mogą wpływać na związki romantyczne i przyjaźnie wśród nastolatków.
Czytaj także: Czas przed ekranem a zdrowie psychiczne nastolatków