Co trzeba wiedzieć o koronawirusie (COVID-19)?

Zdecydowałem się w ramach działu Zasoby zgromadzić aktualne dane na temat koronawirusa. Niniejszy wpis będzie aktualizowany w miarę pojawiania się kolejnych informacji.

Rodzina wirusów zwanych koronawirusami (z powodu kształtu wirusa przypominającego koronę), jest dużą grupą drobnoustrojów odpowiedzialnych za wywoływanie infekcji układu oddechowego u ludzi, ale także gryzoni, psów, kotów, świń i bydła. Po raz pierwszy koronawirusa wyizolowano w 1937 roku u kur, kiedy epidemia infekcji układ oddechowego dewastowała fermy.

Pierwszy drobnoustrój z tej grupy atakujący ludzi został wyizolowany w latach 60-tych XX wieku, podczas badań prowadzonych na osobach z przeziębieniem. Jest to typowa cecha koronawirusów, ponieważ, podobnie jak wirus grypy, atakuje on głównie w sezonie jesienno-zimowym.

Wirus COVID-19

W związku z tym, że większość wirusów z tej grupy atakuje zwierzęta, podejrzewa się, że do ludzi wirusy “przewędrowały” od zwierząt. Jest to możliwe dlatego, że wirus okresowo mutuje, tzn. zmienia swoją sekwencję, co powoduje, że tym samym zmienia również swoje właściwości. Analiza materiału genetycznego COVID-19 wykazała, że wirus powstał właśnie wskutek tego naturalnego procesu mutacji.

Wirus COVID-19 (właściwie: SARS-CoV-2) po raz pierwszy został zidentyfikowany w chińskiej prowincji Wuhan w grudniu 2019 r. Według informacji WHO z 17 lutego 2020, wirus u ponad 80% osób zarażonych wywołuje łagodne objawy grypopodobne, u 14% zakażenie wykazuje ciężki przebieg (zapalenie płuc, duszność), u 5% choroba ma przebieg bardzo ciężki (wstrząs septyczny, niewydolność oddechowa, niewydolność wielonarządowa), a u ok. 2% kończy się śmiercią.

Co bardzo istotne, a o czym pisałem już tutaj, dotychczas nie odnotowano transmisji wertykalnej (czyli zakażenia wirusem płodu przez kobietę będącą w ciąży). Co więcej, wydaje się, że dzieci bardzo łagodnie przechodzą infekcję – jak dotąd odnotowano bardzo niewiele przypadków ciężkiego przebiegu zakażenia u dzieci, wydaje się, że dotychczasowe przypadki były związane z innymi chorobami (pisałem o tym tutaj). Dlatego WHO, CDC ani towarzystwa położnicze nie zalecają specjalnych środków ostrożności dla kobiet w ciąży, poza higieną układu oddechowego i dystansowaniem społecznym.

Objawy

Do najczęstszych objawów zakażenia wirusem COVID-19 należą: (wg raportu WHO, którym objęto 56 tys. pacjentów z Chin):

• gorączka (88%)
• suchy kaszel (68%)
• zmęczenie (38%)
• duszność (19%)
• ból gardła (14%)
• ból głowy (14%)
• bóle mięśni i stawów (15%)
• dreszcze (11%)
• nudności i wymioty (5%)
• biegunka (4%)
• plucie krwią (1%).

Objawy rozwijają się po 2-14 dniach od infekcji, najczęściej jednak jest to 4-5 dni.

Prawdopodobnie wirus ma również wpływ na krzepnięcie krwi, ponieważ u części pacjentów (ok. 20-30%) obserwuje się pojawianie się w naczyniach krwionośnych skrzepów. To z kolei przekłada się na ryzyko udarów, które zdarzają się także u młodych osób zakażonych COVID-19. Więcej na ten temat piszę tutaj.

Powikłania

Zazwyczaj wirus atakuje układ oddechowy, ale ponieważ może także zająć wiele innych narządów, u niektórych pacjentów pojawiają się powikłania, które są groźne dla życia.

Jednym z takich powikłań jest uszkodzenie nerek. Mechanizm tego procesu nie jest znany, ale u pacjentów z ciężkim przebiegiem infekcji stwierdza się czasami zmiany w moczu, takie jak albuminuria, hematuria i leukocyturia, które świadczą o zajęciu nerek. Dlatego niektórzy zalecają częste wykonywanie badania moczu u pacjentów z zakażeniem COVID-19.

Kto jest szczególnie narażony na ciężki przebieg choroby?

Do grupy osób, które mogą ciężko przechodzić infekcję należą: osoby w wieku ponad 60 lat oraz osoby z chorobami współistniejącymi, takimi jak nadciśnienie, cukrzyca, choroby sercowo-naczyniowe, przewlekłe choroby płuc i nowotwór. Widać to również po odsetkach zgonów, które dla osób bez obciążeń wynosiły ok. 1%, a były znacznie wyższe dla osób z chorobami sercowo-naczyniowymi (13%), cukrzycą (9%), nadciśnieniem (8%), przewlekłymi chorobami płuc (8%) i nowotworami (8%).

Śmiertelność zależy od wieku i regionu geograficznego (co wynika prawdopodobnie z ilości przeprowadzonych testów na wirusa i sposobu raportowania zgonów).

Transmisja

Uważa się, że wirus rozprzestrzenia się za pośrednictwem wydzieliny górnych dróg oddechowych, tzn. drobnych kropelek płynu zawieszonych w wydychanym powietrzu. Dlatego do zakażenia może dojść poprzez:

• kaszel i kichanie bez przykrycia ust
• dotykanie osoby zakażonej lub skażonych przedmiotów
• dotknięcie powierzchni, na której znajduje się wirus, a później nosa, oczu czy ust (pisałem o tym, że wirus pozostaje na różnych typach powierzchni przez dłuższy czas)

Dlatego do środków zabezpieczających przed zakażeniem COVID-19 należą:

• zakrywanie ust i nosa maseczką zatrzymującą jak najwięcej wilgoci w wydychanym powietrzu
• dystansowanie społeczne
• częste mycie i dezynfekowanie rąk i powierzchni.